Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ponieważwklasycznymjęzykuarabskimniewystępujebezdźwięcznaspół-
głoskawybuchowa,dwuwargowa[p],dozapisutegodźwiękuwykorzystywano
znakfeﻑoznaczającybezdźwięcznąspółgłoskęszczelinową,wargowo-zębową
[f],lubbeﺏoznaczającydźwięcznąspółgłoskęwybuchową,dwuwargową[b].
StądteżnazwajednejzprowincjipołudniowegoIranu–Pârs(Persja)–byłano-
towanajakoFârsiwtejformiefonetycznejjestdziśznana6;analogicznie,za-
miastojęzykupârsi‘perski’mówimyofârsi.Takichprzykładówmożnaznaleźć
znaczniewięcej,np.rzeczownikpil‘słoń’czyteżprzymiotniksepid‘biały’sądziś
uznawanezaarchaizmy,aichmiejscezajęłyformyzarabizowanefilorazsefid.
Zkoleidźwięcznaspółgłoskazwarto-wybuchowa,tylnojęzykowa[g]byłaza-
pisywananajczęściejprzezznakŚimCoznaczającydźwięcznąspółgłoskęzwar-
to-szczelinową,palatalną[Ś],rzadziejprzezkâfd–bezdźwięcznąspółgłoskę
zwarto-wybuchową,tylnojęzykową[k].Dlategośrednioperskiwyrazgēhān
‘świat’zmieniłsięażwdwanowoperskie–ŚahânOlﻬ;orazkeyhân7Olﻬﻴ5.
Coważne,zpismaperskiegonieusuniętotychznaków,którezpunktuwidze-
niafonetykijęzykaperskiegonależyuznaćzazbędne.Dotyczytonastępujących
arabskichspółgłosek:
1)bezdźwięczna,międzyzębowa,szczelinowa[t]–teﺙ,orazbezdźwięczna,
dziąsłowa,szczelinowa,emfatyczna[s]–sâdﺹ,wperskimupodobniłysię
dobezdźwięcznej,zębowo-dziąsłowej,szczelinowej[s],reprezentowanej
wpiśmiearabskimprzezznaksinﺱ;
2)dźwięczna,międzyzębowa,szczelinowa[z]–zâlﺫ,dźwięczna,zębowa,em-
fatyczna[d]–dâdﺽ,orazdźwięczna,dziąsłowa,emfatyczna[d]–dâdﻅ,
wperskimupodobniłysiędodźwięcznej,zębowo-dziąsłowej,szczelinowej
[z],reprezentowanejwpiśmiearabskimprzezznakzeﺯ;
3)bezdźwięczna,dziąsłowa,zwarto-wybuchowa,emfatyczna[t]–tâﻅ,upodob-
niłasiędobezdźwięcznej,przedniojęzykowo-zębowej,zwarto-wybuchowej
[t],reprezentowanejwpiśmiearabskimprzezznakteﺕ;
4)dźwięczna,gardłowa,szczelinowa[c]–ceynﻉ,upodobniłasięwperskimdo
zwarciakrtaniowego[’],reprezentowanegopierwotniewpiśmiearabskim
przezznakhamze;;
5)bezdźwięczna,gardłowa,szczelinowa[×]–
×
â-ye
×
ottiﺡ,upodobniłasiędo
bezdźwięcznej,krtaniowej,szczelinowej[h],reprezentowanejpierwotnie
wpiśmiearabskimprzezznakhâ-yehavvazﻩ.
Zkoleiznakvâvﻭstosowanywjęzykuarabskimnaoznaczenieniezgłosko-
twórczego[u]wperszczyźnieoznaczadźwięczne,wargowo-zębowe,szczelino-
we[v].
6WdzisiejszejperszczyźniepârsﺱJlﭘodnosisiędostarożytnychPersów.
7Doszłotutakżedopewnejmodyfikacjiznaczenia,Śahânto‘świat’,akeyhân–‘wszechświat,
kosmos’.
Pismoiortografiajęzykaperskiego
11
