Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zauważyćtrzeba,żewprzedstawionychprzezszkołę
zTorontoscenariuszachrozwojukulturyantycznejzachowane
zostałytesamekategoriepodziałudziałalnościintelektualnej,
jakieprzyjęlidziewiętnastowiecznifilologowie.„Pismo”mia-
łoprzyczynićsiędorozwoju„filozofii”i„literatury”.Czyjed-
naksamotoujęciekonceptualneniejestabymylące,czynie
nazbytjestonoosadzonewnaszychdzisiejszychramachpoję-
ciowychsłużącychnamdochwytaniarzeczywistości?Uczeni
zTorontomyślelioprzeszłościkulturyZachoduwsposóbna
swojeczasyrewolucyjny.Leczdziś,poupływiepółwieku,
możnapójśćjeszczedalej,włączającwnadanyprzeznichtok
myśleniaelementantropologicznegodystansu.
Badaczearchaicznej(atakżeklasycznej,piąto-iczwar-
towiecznej)piśmiennościstarannieprzeanalizowalidostępny
materiałźródłowyinatejpodstawieostrożniekonstruowali
rozmaitemożliweobrazyfunkcjonowaniaówczesnychprak-
tykpiśmiennychwspołeczeństwie10.Wiadomoobecnie,że
formułowaniejednolitegoscenariusza„rozwojupiśmienno-
ści”wGrecjiniemawiększegosensu,ponieważpismofunk-
cjonowałowzbiorowościachspołecznychróżniewzależno-
ściodregionuiwarstwyspołecznej,wktórychsiępojawiało.
J.P.Wilson(Literacy,s.557)zaproponowałjakoilustrację
tychzróżnicowańpięćtypówpiśmiennościarchaicznej–„nie-
piśmienność”(zupełnybrakumiejętnościczytaniaipisania),
10IstotnesątuwszczególnościpraceWilliamaHarrisaiRosalind
Thomas–podkreślająonipowolnośćprocesuupowszechnianiasię
pismawspołecznościachgreckich,zwłaszczapodwzględemjegoza-
stosowańdo„wyższych”celówintelektualnych(czylidotychpraktyk
piśmiennych,którebyłyisąnajbardziejoczywistedlanowożytnychba-
daczy).Podsumowanieaktualnegostanudyskusji–JohnPaulWilson,
Literacy.Godneuwagi,choćkontrowersyjneujęciejakościowezapro-
ponowałJesperSvenbrowkilkupracach,zktórychnajważniejsząjest
Phrasikleia.Wartomożezauważyć,żewnowoczesnejnauceprzedsta-
wicieletakichdziedzin,jakfilologiaklasyczna,epigrafika,papirologia,
paleografiaiarcheologiarzadkomielisobienawzajemdopowiedzenia
cokolwiekistotnego–wzajemnaizolacjatychdyscyplinnapewnonie
przysłużyłasięzrozumieniuzjawiskzwiązanychzpoczątkamipismana
Zachodzie.
27
