Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Problematykarelacjijęzyk1płeć...
13
copozwalaśledzićrozwójposzczególnychzjawiskjęzykowychzwiązanych
ztytułowymproblemem.
Autorkapoddajeinterpretacjilicznesądydotyczącepolskiejfleksji,
nietylkohistorycznej,wczymnależałobyupatrywaćnajwiększychzalet
monografii.Wydajesiębowiem1opiniatapojawiasięczęstowwypo-
wiedziachtzw.synchronistów1żewgramatycehistorycznejzostałojuż
wszystkopowiedzianeitaknaprawdęniemajużnicdoodkrycia.Kępińska
udowadnia,żejestinaczej.Jejmonografiastanowipropozycjęnowoczesne-
gospojrzenianaproblemopisywanywjęzykoznawstwieslawistycznymod
dawna3,ajednakodsłaniamożliwościświeżegonańspojrzeniaiułatwia
postawienienowych,nierzadkoodkrywczychnaukowo,tez.
Pozarozdziałemmetodologicznym,opisującymnajważniejszeosiąg-
nięciaipropozycjezdziedzinybadańnadkategoriąrodzajugramatycznego
wpolskiejfleksji,opracowanieKępińskiejskładasięzdwóchrozdziałów
empirycznych:Morfologicznewykładnikipolskiejkategoriirodzajuiich
ewolucja4orazSkładniowewykładnikikategoriirodzaju1wujęciuhisto-
rycznym5.Dysproporcjamiędzyobjętościąobuczęścianalitycznychwynika
zrangiudziałuposzczególnychpodsystemówjęzykowychwkształtowa-
niusiękategoriimęsko-iniemęskoosobowościwpolszczyźnie.Badaczka
wrozdzialepoświęconymwykładnikommorfologicznymobserwacjąobej-
mujeoddzielnieczasowniki,zaimkiprzymiotneiprzymiotniki,liczebniki
główneizbioroweorazrzeczowniki.Konstatacjezostająpogłębionedzięki
przyjętejdrobiazgowejanaliziediachronicznejzuwzględnieniemspecyfiki
polszczyznyposzczególnychokresówistuleciorazczęściowo1perspek-
tywystylistycznej.Pozaopisempolszczyznytzw.ogólnejKępińskakieruje
bowiemuwagętakżem.in.wstronęproblemówpotocznościorazrealizacji
idiolektalnych.
Zapodstawowądlaswoichrozważańklasyfikacjęrodzajowąpolszczy-
znyAlinaKępińskauznajepropozycjęWitoldaMańczaka6,którazpunktu
widzeniahistoriijęzykawydajesięnajodpowiedniejsza.Badaczka,poddaw-
szyanalizieinneujęcia,stwierdza:„Stosujętukonsekwentnierozróżnie-
nie[...]na:rodzajmęskoosobowy,męskozwierzęcy(łącznieobastanowią
formymęskożywotne,mającetożsamewykładnikirodzajowewlp.)oraz
męskonieżywotny,nazywanyteżmęskorzeczowym”7.Takiestanowisko
pozwalazaprogramowaćtrafnezałożeniabadawczeipomagawsformu-
łowaniucelnychgeneralizacji.Kolejnąteząprzyjętąprzezautorkęjest
3
Por.np.M.KUCAŁA:Rodzajgramatycznywhistoriipolszczyzny.Wrocław1978.
4
A.KęPIŃSKA:Kształtowaniesiępolskiejkategoriimęsko-iniemęskoosobowości...,
s.341244.
5
Ibidem,s.2451258.
6
Zob.W.MAŃCZAK:Ilejestrodzajówwjęzykupolskim?„JęzykPolski”1956,z.2.
7
A.KęPIŃSKA:Kształtowaniesiępolskiejkategoriimęsko-iniemęskoosobowości...,s.20.
