Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Właściwościtreścioweteorii
19
rodzinnymbadanychuczestnikówedukacji(nauczycieliiuczniów):
rodzinnedoświadczeniasocjalizacyjne,rezultatydziałaniaczynników
demograficzno-ekonomiczno-społecznychwrodzinachpochodzenia.
Niemożnatujednakwykluczyćdziałaniaczynnikówgenetycznych,
zarównowznaczeniubiologicznym,jakikulturowym.Zbiórtenobej-
mietakżeczynnikikulturowe:przekazymedialne,organizacjespo-
łeczne,religijne,oddziaływaniarozmaitychideologiipolitycznych,
gruprówieśniczych.Kolejną,choćmożenieostatniągrupązmien-
nychwyjaśniającychpraktykiedukacyjnezewnętrznewobecedukacji
sąróżniceindywidualnewszerokorozumianymrozwojufizycznym
ipsychicznymczłowieka,awśródnichzmienneskojarzonezpłcią
biologicznąorazróżniceindywidualneniezależneodpłci,dotyczą-
cerozwojupoznawczego,emocjonalnego,społecznego,moralnego,
rozwojutożsamościegoitd.Zmiennewewnętrzne,czyliwytwarza-
newtrakcieprocesówedukacyjnych,mającharakterjawnyiukryty.
Możnajelokowaćwprogramachszkolnych(nauczaniaiwychowa-
nia),lekturach,podręcznikach,wszkolnychgrupachrówieśniczych,
winterakcjachszkolnych,worganizacjipracyplacówekoświatowych,
wprawieregulującympracę,zarównonapoziomiecentralnym,jak
ilokalnym.Różneteorieodwołująsięwróżnymstopniudoposzcze-
gólnychelementówtychzbiorów.
Nazmiennewyjaśniającemożnatakżespojrzeć,uwzględnia-
jącczasichoddziaływania.Tokryteriumnawiązujebezpośredniodo
specyfikioddziaływańedukacyjnych,którewpewnejczęścisązamie-
rzone(procesycelowościowe),aczasichtrwaniazależyodceluna-
uczaniabądźwychowania.Chodziozmiennewytwarzaneprzezsamą
praktykęedukacji.Jednakkryteriumczasutrwaniazmiennejmożna
odnosićtakżedozmiennychzewnętrznychwobecedukacji,myśląc
odługotrwałymukładzieokolicznościspołecznych.Korzystajączpo-
mysłuMadsena,wprowadzędwarodzajezmiennychwyjaśniających:
zmiennedyspozycyjneizmiennefunkcjonalne(1980,s.66).Zmien-
nymdyspozycyjnymMadsenprzypisujedługiczastrwania-lata.
Możnawięcwśródnichlokowaćczynnikistrukturalne,względnie
stałewskaliżyciajednostki,aprzynajmniejwskalijejaktywnego
uczestnictwawprocesachedukacyjnych.Raczejniemożnatychwy-
nikówtraktowaćjakobezpośrednichdeterminantwariantów,które
