Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wStanachZjednoczonychbądźIzraelu.Dotakiejgrupyźródełnależy
KsięgapamięciŻydówBielskaPodlaskiego,wydanaw1975rokuwjęzykach
hebrajskimijidysz,aw2017rokuprzetłumaczonarównieżnajęzykpol-
ski3.Jednymznajczęstszychtematówksiągpamięci,opróczszczegółowych
inieraznigdzieindziejniedostępnychinformacjiomiastach,miastecz-
kach,ludziachiinstytucjach,jestnostalgicznaidealizacjaświatażydow-
skiego,swoistejszczęśliwejautarkii,wktórejkonfliktyiproblemyprzycho-
dziłyprawiezawszezzewnątrz,asamiŻydzi,mimodzielącychichróżnic,
żylizesobąwzgodzieiharmonii4.Jakpisaliw1975rokuwewstępiedo
KsięgipamięciŻydówBielskaPodlaskiegojejredaktorzy:
JakwszystkieżydowskiemiasteczkawDiasporze,Bielskbyłtakże
twierdząiostojąjudaizmuiŻydów[…].LosŻydówbielskichpośród
gojówztegozakątkaświataodcisnąłnaBielskupiętnoizjedno-
czyłwpełnymświadomościspołeczeństwie,wktórymkażdydaje
ibierze,wspomagającistnienieogółu[…].Żydzipozostawaliiwra-
calidoBielskaufniwswójnaród,silniswąwspólnotowąwiarą.
Wracaliitrwaliwswymtrybieżycia,przepełnionymbraterstwem
iwizjąwzajemnejżydowskiejrękojmi[…].Każdypiszącyobiel-
szczanachmanamyśliludziniezłomnych,serdecznych,perłach
rodzajuludzkiego5.
Tegorodzajuidealizującysposóbpatrzenianaprzedwojennyświat
żydowskizacząłsiękształtować,cozrozumiałe,zarazpoZagładzie,wkon-
frontacjizkrajobrazemgrobówiruinpozgładzonejspołeczności,potym,
cobyłokońcemwielusetletniejcywilizacjiżydowskiejwPolsceiEuropie
Środkowo-Wschodniej.Zempatiąizezrozumieniemnależywięcczytać
relacjeuczestnikówmiędzywojennegożyciażydowskiego,którzyteraz,
kontrastującjezflruinamiizgliszczami”,oproblemachtamtegożycia
zapominali.MordechajCanintakwspominałw1946rokuinnąpodlaską,
żydowskąspołeczność-Tykocina:
3
BielskPodlaski.Seferjizkorle-zichramha-kadoszszelJehudejBielsksze-nispuba-Szoaha-nacitbe-szanim1939-
1944,red.Ch.Rabin,TelAwiw1975;KsięgapamięciŻydówBielskaPodlaskiego,tłum.M.Lipska(jęz.hebraj-
ski),A.Szyba(jęz.jidysz),W.Konończuk(jęz.angielski),red.W.Konończuk,D.Fionik,BielskPodlaski
2017.
4
Natematszczegółowegoomówieniatakspecyficznegorodzajuhistorycznoliterackiego,jakimsąpisa-
nepoZagładzieksięgipamięci,ichcharakteru,informacji,jakiemożnawnichznaleźć,iformpamięci
przezniereprezentowanych-zob.zwł.M.Adamczyk-Garbowska,A.Kopciowski,A.Trzciński,Księgi
pamięcijakoźródłowiedzyohistorii,kulturzeiZagładziepolskichŻydów,[w:]Tambyłkiedyśmójdom…Księgi
pamięcigminżydowskich,red.M.Adamczyk-Garbowska,A.Kopciowski,A.Trzciński,Lublin2009,s.11-58;
J.Kugelmass,J.Boyarin,Introduction,[w:]FromaRuinedGarden.TheMemorialBooksofPolishJewry,red.
J.Kugelmass,J.Boyarin,Bloomington,Ind.,1998,s.1-48.
5
KsięgapamięciŻydówBielska…,s.26.
VIII
Wstęp
