Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przestrzeńartystyczna…
|
11
Jednakżedopierometodyanalizywypracowaneprzezprzedstawi-
cielitartusko-moskiewskiejszkołysemiotykikultury,pozwoliłyna
precyzyjnyi,wpołączeniuzinnymimetodami,kompleksowyopistej
problematyki.JurijŁotmanzdefiniowałpojęcieprzestrzeniarty-
stycznejjakomodelświatawyrażonywjęzykuwyobrażeńprzestrzen-
nychkonkretnegoautora
43
.Tospostrzeżeniejestistotneconajmniej
zdwóchpowodów.Pojęciemodeluzawierawsobiezałożenie,iżdzie-
łoliterackietraktowanejesttutajjakoswoiścieodgraniczonaprze-
strzeń,którawyrażaświatzewnętrzny(awięcprzedmiotnieskończo-
ny)zapomocąswojejskończoności
44
.Natomiastindywidualizacja
świataprzedstawionegozakłada,iżutwórliterackiniejestodbiciem
światarzeczywistego,leczstanowijegoartystyczneprzetworzenie
45
.
JakzauważaDmitrijLichaczow,przetworzenietozawszezwiązane
jestzideąutworu,zzadaniami,jakiestawiaprzedsobąartysta46
(wjęzykunowoczesnejhumanistykimożnabypowiedzieć,iżmodel
tenjestreprezentacjąświatadoświadczanegoprzezpodmiot,którym
możebyćzarównopisarz,jakinarrator,atakżektóraśzpostaci).
Zapomocąprzestrzeniartystycznej–nacozwracauwagęŁotman–
modelowanemogąbyćnieprzestrzenneaspektyrzeczywistości:cza-
sowe,społeczne,etyczneiinne47.Przestrzeństajesięwięcwta-
kimujęciumetaforą,pozwalającąnawyrażeniedowolnychznaczeń
ocharakterzestrukturalnym.Możeonaposiadaćróżnewłaściwo-
ści(motywowanewdużejmierzewyboremgatunkuliterackiego48)
inawielesposobówWorganizować”akcjęutworu–porządkować
światprzedstawionydzieła49.
JednakżeŁotman–nacozwracauwagęMarianPłachecki–po-
sługujesiękategoriamiprzestrzennymiwkilkuwymiarach50.Wni-
niejszejpracyinteresujemniezagadnienieprzestrzeniartystycznej
wprozieOdojewskiego.Odnoszęjednakkonstrukcjęartystyczną
pisarzadoszerszegoplanusemiotykiprzestrzennej,gdyż–jak
zauważaPłachecki–Wkonstrukcje«przestrzeniartystycznej»są
cząstkowymi,alejednocześniemodelowymi,reprezentatywnymi
aktualizacjamiwłaściwegodanejkulturzeujęciaprzestrzeni[…].
Pełniąrównieżfunkcjeplanuwyrażeniadlaświatopoglądowejin-
tencjiutworu”
51
.Stądteżuzasadnionyjestszerszykontekstdla
zawartejwutworachOdojewskiegowizjiWłochczySybiru–pol-
skiejGolgoty52.
