Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
Wykluczenieprawnejakofaktspołeczny
prawniczymjakonieprzydatne,pozbawioneznaczeniainie
pozostającewżadnymzwiązkuzprawnicząnormąpodstawową
(Grundnormen).SpecyfikarozumowańDprawniczych”uległawy-
datnemuosłabieniu,skorostałosięmożliweinkorporowaniedo
nichtreścipozaprawnych.Kategorycznerozróżnieniemiędzypra-
wemanieprawemzostałotymsamymosłabione.Sztywnagranica
dzielącaobydwieDprowincje”prawnąipozaprawnązaczęła
byćnaruszanaicorazbardziejrozluźniana.Odwoływaniesiędo
zasadmoralnych,interesuspołecznego,bezpieczeństwapaństwa
itp.odgrywacorazwiększąrolę.Odsystemuprawnegoniewyma-
gasięjuż,bybyłjednolity,całkowityiwpełniautonomiczny.Na
poziomiepraktykiprawniczejzaczynaprzeważaćpodobnaposta-
wa.Dyskrecjonalnepodejmowaniedecyzji,częsteposługiwaniesię
pozaprawnymiargumentami,odwoływaniesiędoogólnychzasad
współżyciaspołecznegoispecyfikiDtrudnychprzypadków”pośred-
niooznaczają,żekwestionowanajestsztywnaDliteraprawa”ijed-
nolitośćprocedurprawnych.Krótkomówiąc,Dprawność”jakotaka
ulegaredukcji,chociażprawonadalzajmujewydzielonyobszar,po-
zaktórymrozciągająsięrubieżequasi-prawnychpólwmelioracji,
adalejzonanieużytkówprawnych.
Próbęrozwinięcia,adefactoosłabieniapozytywistycznejtezy
ogranicachprawapodjął,jakwiadomo,RonaldDworkin5.Zapro-
ponowałon,byrozmaiteDnieprawne”standardybyłyuwzględnia-
newprawniczympodejmowaniudecyzji.DZintegrowany”pogląd
naprawojakomechanizminterakcjizalecasędziom,abyupraw-
nieniaiobowiązkiprawneidentyfikowaliwtakiejmierze,wja-
kiejjesttomożliwe,jakodziełojednegoautoraspersonifikowa-
nejspołecznościktórewyrażaspójnąkoncepcjęsprawiedliwości
iuczciwości.Takzinterpretowaneprawo,wktórympostaćHerku-
lesauosabiaDwyobrażonegosędziegooponadludzkiejintelektual-
nejsileicierpliwości”,jestzapewnebardziejinkluzyjneniżwtrady-
cyjnychujęciachpozytywistycznych.Jednakżeformalnatożsamość
prawajestrównieekskluzywnajakdawniej,niemawnimbowiem
5RonaldDworkin,Biorącprawapoważnie,tłum.TomaszKowalski,Wydaw-
nictwoNaukowePWN,Warszawa1998.