Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wykluczenieprawnejakofaktspołeczny
39
nadałoprawupozytywnemuswoistątożsamość.Tworzywemwięc
tożsamościprawapozytywnegojestekskluzja.Alejestnietylko
tworzywem.Poszerzaniesięlubzawężaniezakresuekskluzjipowo-
dujezmianętożsamościprawa,podważeniejegodotychczasowej
tożsamości.Kiedynatężenieekskluzjipodleganieustannymfluk-
tuacjom,wtedyniestabilnajesttakżetożsamość.To,cozostajewy-
kluczoneichoćbydoraźnieunieważnionealbouznanewdanym
momenciezamałoważne,nieprzestajeodrazuistnieć,niekiedy
długostawiaopór,zostawiaposobieślady,ingerującwnowowy-
kreowanątożsamość.Ekskluzja,jakadokonujesięzasprawąpra-
wa,niejestaktemjednorazowym,leczwielokrotniepowtarzanym
procesem,którymożnaprzyrównaćdoocieplaniasięiochładzania
klimatu(oczywiścieprzyzałożeniu,żenadzjawiskamitymispra-
wujemywładcząkontrolę9).
Zasadniczazmianatożsamościdanejnaukidokonujesięwwy-
nikurewolucjinaukowej:odrzuceniadotychczasowegoparadyg-
matuiukształtowaniasięnowego10.Naukihumanistyczneispo-
łecznezreguływieloparadygmatyczne(jakkolwiekosobliwieto
możebrzmieć),awspółistniejąceujęciaquasi-paradygmatyczne
nietyleodrzucane,cosekwencyjniemodyfikowane.Wnaukach
prawnych(jeśliwiedzaoprawiezasługujenamianonauki)sytu-
acjajestodmienna:głównymparadygmatemaksjomatypozyty-
wizmuprawniczegoiDtwarda”tożsamośćprawapozytywnego.
Przyjętysposóbdefiniowaniaprawatworzysytuacjęekskluzji.
Jeślibowiemuznajesię,żejedynymprawemjestprawopozytywne,
tozteoretycznegoiempirycznegodyskursuwykluczasięwszel-
kiezagadnienia,któreDnieprawne”,awięckwestiepolityczne,
etyczne,gospodarczeczyreligijne,atakżeinnetypy(kategorie,
rodzaje)prawa,którewyróżnianewniepozytywnychujęciach
9Jeśliocieplenieklimatuprzyrównamydokurczeniasiędomenyprawapozy-
tywnego,toodkilkudziesięciulatprocestenniewątpliwiezachodzi.
10Zob.:ChangingParadigms.TeTransformationofManagementKnowledgefor
the21stCentury,TomasClarke,StewartR.Clegg(red.),HarperCollins,London
2000;MatteiDogan,hasłoDParadigmsintheSocialSciences”,w:InternationalEn-
cyclopediaoftheSocialandBehavioralSciences,NeilJ.Smelser,PaulB.Baltes(red.),
t.16,Elsevier,Amsterdam–NewYork2001,s.11023.