Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dwietradycjerozumieniawiedzy–obiektywistyczna(klasyczna)
ikonstruktywistyczna
Wramachtradycyjnegorozumieniawiedzy,dominującegownaszej
kulturzeprzynajmniejodArystotelesa,wiedzapowinnawiernie,czy-
liprawdziwie,odzwierciedlaćrzeczywistość,ujmowanązazwyczajjako
cośzewnętrznegoiniezależnegoodpoznającegopodmiotu.Wtymkon-
tekścierzeczywistośćtraktowanajestjakocośobiektywnieistniejącego
iwyposażonegowjednoznacznieokreślonewłaściwości.Współcześnie
stanowiskotakieokreślasięczęstomianemobiektywizmu(por.Zyber-
towicz1995),wodróżnieniuodróżnychwersji,corazpopularniejszego,
konstruktywizmu(ChrząstowskiideBarbaro2011;Glasersfeld2013).
Zgodniezpodejściemobiektywistycznymwiedzamogłabyćtylko
prawdziwa.Wprzeciwnymraziestawałasięczymśfałszywym,przesąd-
nym,iluzorycznymlubwręczkłamliwym.Wtymujęciuwiedzałatwoko-
jarzysięzrealistycznienamalowanymobrazem,traktowanymjakomniej
lubbardziejdokładnareprezentacjaobiektywnejrzeczywistości,wyposa-
żonejwjednoznacznieokreśloneidlawszystkichtakiesamewłaściwości
(Mudyń1997b,s.266).
Natomiastwramachpodejściakonstruktywistycznegowiedzasta-
jesiębardziejarbitralnąkonstrukcjąaktywnegopodmiotu,zależnąod
realizowanychprzezniegocelów(iindywidualnychwłaściwości),niż
obiektywną(obrazowąlubpojęciową)reprezentacjąrzeczywistości.
Przedstawicielkonstruktywizmupowiedziałbyraczej,żewiedzanietyle
reprezentuje,coraczejpełnifunkcjęreprezentowania,tzn.chętnieza-
chowujesiętak,jakbyjąreprezentowała.Czynitojednakwsposóbdość
arbitralny.Reprezentacjepoznawczeprzypominajądemokracjępośred-
nią,kiedytoróżniprzedstawicielemogąreprezentowaćtychsamych
wyborców.Cowięcej,nietrudnozauważyć,żewrazzupływemczasuwy-
braniprzedstawicielewcorazwiększymstopniureprezentująswewłasne
interesy.Wpewnymsensiezarbitralnościąreprezentowaniamamyteżdo
czynieniawmatematyce,gdzieróżnymisymbolami(niejakonazasadzie
definicjiprojektującej)możemyoznaczaćdowolnąklasęobiektów.
Wramachpodejściakonstruktywistycznegowszelkawiedzatrakto-
wanajestjakospołecznie(kulturowo)uwarunkowanainterpretacjado-
świadczeń,znaczeńipojęć,którychznaczeniannegocjujesię”wprocesie
komunikacji.Cowięcej,to,cowdanymkręgukulturowymtraktujesię
jako(jedynąprawdziwą)rzeczywistość,takżeujmujesięjakorezultat
społecznegokreowaniaświata.Społeczno-kulturowarzeczywistośćjest
konstrukcjąwniemniejszymstopniuniżto,cozwykliśmynazywaćwie-
13
