Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ipowinniśmyuwzględniać,anawetpreferować,podejściekonstruktywi-
styczne.Dopókizajmujemysięnsprawamiludzkimi”,dopótynależałoby
pamiętaćiakceptowaćzałożenie,iżnmożnawiedziećinaczej”istarać
sięmyślećowiedzywliczbiemnogiej.Korespondujeztymzałożenie
(przekonanie)owielości(przynajmniejsubiektywnych)rzeczywistości
orazidącywśladzatympostulat,byzamiastojednymuniwersumjak
najczęściejmówićimyślećomultiversach.Wszakkażdyczłowiekżyje
wswoimniepowtarzalnymWszechświecie.Kiedyjednakzamierzamy
skonstruowaćmostlubzbudowaćwieżowiec,powinniśmywracaćszybko
doideiobiektywnejrzeczywistościiniearbitralnychprawnatury,które
choćformułowaneprzezczłowieka,obciążonesąniewielkimwspółczyn-
nikiemhumanistycznym.
Wiedzadeklaratywnavswiedzaproceduralna
Wostatnimpółwieczupowolirozpowszechniłosięrozróżnienienatzw.
wiedzędeklaratywnąprzeciwstawianąwiedzyproceduralnej.Korespon-
dujeonozniegdysiejsząpropozycjąGilbertaRyle’a(1970),któryza-
proponowałrozróżnieniedwóchtypówwiedzy:nwiedzieć,że”(toknow
that)oraznwiedziećjak”(toknowhow).Wiedzadeklaratywna(nwie-
dzieć,że”)macharaktertypowoszkolny,erudycyjnyiwerbalny.Dotyczy
tego,comożnałatwowyartykułowaćiprzekazaćwformiejęzykowej,
czyliniejakowerbalniezadeklarować.Jeślinaprzykładuważamy,że:
Sumakątówtrójkątarównasię1800lubże:KrakówniejeststolicąPol-
ski,możemytołatwowyrazić/zadeklarowaćwerbalnie.
Natomiastjeślipotrafimyodróżniaćoryginalnedziełaulubionego
malarzaodfalsyfikatów,wygrywaćwszachy,zarabiaćnagiełdzie,sku-
teczniezirytowaćsąsiadalubpoprawićkomuśnastrójczychoćbyzawią-
zaćkrawat,znaczyto,żejesteśmywposiadaniuwiedzyproceduralnej.
Umiemycośskuteczniezrobić,choćniewielepotrafilibyśmypowiedzieć
otym,jaktorobimy.Wodróżnieniuodwiedzydeklaratywnejwiedzę
proceduralnąnajłatwiejjestbowiemzademonstrować.Przekładaniejej
nawerbalnyinstruktażjestbardzotrudneiniezupełniemożliwe(oilenie
jesteśmyinstruktorami),główniedlatego,iżzasadniczomaonacharakter
wiedzyutajonej,którąjednostkamoże(niejakowtórnieitylkoczęścio-
wo)próbowaćsobieuświadomićizwerbalizować.
Jedenzparadoksówwiedzyizinstytucjonalizowanejedukacjipolega
natym,żeto,cowkontekstachszkolnychtradycyjnienazywasięwiedzą
(deklaratywną),częstomacharakterniby-wiedzy,natomiastwiedzępro-
ceduralną(którejwaloryiprzydatnośćpraktycznawydajesięnieporów-
15
