Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
kontynuacjązarysowanegojużwpoczątkachurbanistykipolskiejkontekstualnegopo-
dejściadoplanowaniamiast65.
PRACEZAGRANICZNE
LewisMumford(1895-1980),wyznawcakoncepcjirozwojucywilizacjiwujęciuPa-
trickaGeddesa66izwolennikideimiasta-ogroduEbenezeraHowarda,któregodzieła
byłgorącymadmiratoremipropagatorem,poświęciłpoczątkomurbanistykiwspółcze-
snejznacznączęśćswoichprac.Napisałwciąguswojegożycia30książekkomentują-
cychformęikulturęmiast67.Najbardziejznanymisą:DTheCultureofCities”(1938)68,
wktórejzawartyjestrozdziałpoświęconyideimiasta-ogrodu69,DTheCityinHistory”
(1961)70-pierwszawliteraturzeanglosaskiejhistoriabudowymiastwydanapodrugiej
wojnieświatowej,wktórejautorzawarłkrytykęmiastadobyprzemysłowejiponownie
przedstawiłideęmiasta-ogroduorazDTheUrbanProspect”(1968)71.Mumfordmiał
wswoimczasiestatuspisarzapodejmującegonajważniejszezagadnieniaurbanistyki
współczesnej,ajegopoglądywywarływpływnageneracjearchitektów,urbanistów
ispecjalistówzwiązanychzbadaniamiśrodowiskaspołecznegoifizycznegomiasta.
Wswoimtekście,uważanymzaklasyczny,pt.DTheCityinHistory”,przedstawił
diagnozępowstaniaurbanistykiwspółczesnejjakoreakcjinatragicznąsytuacjęmiast
dobyprzemysłowej.Wprowadziłdoobiegunaukowegotermin,przejętyodKarola
DickensazjegoksiążkiDCiężkieczasy”72,dlaokreśleniamiastadobyprzemysłowej:
TheCoketown.Jesttomiastodestrukcjispołeczeństwa,pozbawioneporządkuprze-
strzennego,którepowstałowwynikudziałalnościbankierów,fabrykantówiwynalaz-
ców,którzyDsąodpowiedzialnizawszelkiedobroizłouczynionemiastom”73.
65T.Zarębska,Badaniahistoryczno-urbanistycznemetodąanalizprzestrzennych,DKwartalnikHistoriiKulturyMaterial-
nej”1995,XLIII,nr1,s.15nn;T.Zarębska,Studiahistoryczno-urbanistycznedoplanówzagospodarowaniaprzestrzen-
negostarychmiast;w:Miastoiobliczeczasu,Warszawa1973,s.160-172.
66SzkockibiologisocjologPatricGeddes(1854-1932),interpretowałmiastoprzedewszystkimjakoprzestrzeń
społeczną.Wyróżniłetapywrozwojucywilizacjiodpowiadająceewolucjisiedzibludzkich.Zanajważniejsze
uważałstudiowaniemiastawewszelkichjegoaspektach,bardzodokładnieopisałinterdyscyplinarnebadania,
którejakonaukowaDdiagnoza”miałypoprzedzaćDuleczeniemiasta”poprzezzaplanowaniestrategiijegona-
prawy.Ichzakresmiałobejmowaćrelacjemiastaznaturąiinterakcjezinnymiośrodkami.Jegonajbardziej
znanąpracąjestCitiesinevolution(London1915).InterpretacjądziełaGeddesazajmujesięangielskabadaczka
HelenMeller;zob.:H.Meller,PatricGeddes:SocialEvolutionistandCityPlanner,London1990.Koncepcjępodziału
dziejówcywilizacjinaokresDpaleotechniki”iDneotechniki”,zgodniezwprowadzonąprzezGeddesatermino-
logią,omówiliostatnio,wrelacjidoideiHowarda:R.H.Kargon,A.P
.Molella,InventedEdens.Techno-Citiesofthe
TwentiethCentury,Cambridge2008,s.7-24.
67PierwsząopublikowanąksiążkąLewisaMumfordabyła:L.Mumford,TheStoryofUtopias,NewYork1922;
ostatnią:L.Mumford,MyWorksandDays,NewYork1979.
68L.Mumford,TheCultureofCities,London1945.
69L.Mumford,TheCultureof…,s.392-401.
70Por.:L.Mumford,TheCityinHistory,NewYork1961,s.508-548.
71L.Mumford,TheUrbanProspect,NewYork1956,1968.
72C.Dickens,HardTimes(Ciężkieczasy),London1856.Opisparadygmatuwiktoriańskiegomiastadobyprze-
mysłowejotwierarozdziałpiątypowieści.
73L.Mumford,TheCityinHistory,NewYork1961,s.509.
24
