Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
tyczeniukierunkówpoprawymiejskiegożycia,gdyżDHistorianiejestkompilacjąfaktów,
alemazazadaniewejrzeniewistotęzmiennychprocesówżycia”80.Dlapoczątkówurba-
nistykiwyjątkoweznaczenie,wedługGiediona,miałakoncepcjamiastaprzemysłowe-
goTony’egoGarniera,gdyżantycypowałastrefowaniefunkcjonalnemiasta,któremia-
łopozwolićnazapewnieniezdrowychwarunkówżyciamiejskiejpopulacji.Giedionnie
byłzwolennikiemideimiasta-ogrodu,gdyżuważał,żerozwójurbanistykipowinieniść
wkierunkuusprawnianiafunkcjonowaniamiastistniejącychiracjonalnegoplanowania
ichrozwoju,inieprzewidywałzanikuwielkichmiast.Giedionrozpoczynaswojąksiążkę
omówieniemdokonańarchitektówiinżynierówwdobierenesansu,uważając,żewtedy
dokonałsięzwrotwmyśleniuomieściejakośrodowiskużycia.Podsumowanieksiążki
zawierawnioskiodnoszącesiędomiastaamerykańskiegolat50.XXstulecia.
Wśródtekstówcharakteryzującychsięsyntetycznymujęciempoczątkówurbanistyki
współczesnejnależywymienićksiążkęFrançoiseChoayDTheModernCity:Planning
inthe19thCentury”(1969)81.WaloremtejpracyjestzwrócenieuwaginaDznaczenie”
zawartewformiemiastaiprzeprowadzenieanalizkompozycjiurbanistycznejzpunk-
tuwidzeniasemiologiiorazwykorzystaniepraczdziedzinysocjologiidotłumaczenia
procesówspołecznychzachodzącychwmiastach.Chociażpóźniejszebadaniazwery-
fikowałyniektórezwnioskówautorki,tekstnadaljestprzydatnyjakoprzykładnowa-
torskiej(wswoimczasie)metodyporządkowaniazagadnieńdotyczącychurbanistyki.
Autorkazastosowaławpracypodziałnaokresy:Dpre-urbanizmu”iDurbanistyczny”,
wywodzącjezfazykrytykimiastaXIXw.FazaDpre-urbanizmu”mającakorzenie
wpoczątkachXIXw.charakteryzujesiędwomaprzeciwstawnyminurtami:progresyw-
nym,inspirowanymwizjąpostępuspołecznegoitechnicznego(koncepcjeutopistów:
RobertaOwena,CharlesaFourriera,EtienneCabeta)ikulturalistycznym,odwołują-
cymsiędoformbardziejnostalgicznych,inspirowanympotrzebąodrodzeniawartości
duchowychipotrzebądoznańestetycznych(teorieJohnaRuskina,WilliamaMorrisa,
CamilloSitte)82.Książkaposiadabogatączęśćilustracyjnąiobszernąbibliografięoraz
tablicesynchronistyczneomówionychzagadnieńiprzykładów.
Historycyurbanistykiomawiająniekiedyzagadnieniarozwojustrukturymiastanie
wukładziechronologicznym,alerozpatrującciągiprzemianposzczególnychjejele-
mentów.Dotakichujęćnależydwutomowestudiumformprzestrzenimiastaautor-
stwaSpiroKostofa.WpierwszymtomieDTheCityShaped”(1991)83studiowanajest
formamiasta,traktowanegojakocałość,wdrugimtomieDTheCityAssembled:The
ElementsofUrbanFormThroughHistory”(1992)84miastojeststudiowanepodkątem
tworzącychjeelementów:granicymiasta,podziałówurbanistycznych,przestrzenipu-
blicznych,formyulic,procesówurbanistycznych.DPodziałyurbanistyczne”iDprocesy
urbanistyczne”niesąformamiprzestrzeni,alepomimobrakukonsekwencjiwkatego-
ryzacjiksiążkiKostofazmieniłysposóbnarracjihistoriiurbanistyki.Kostofwskazałna
niezmiennośćpodstawowychfunkcjiiformmiastapoprzezwydobywaniewspólnych
cechdlaprzykładówzróżnychepokhistorycznych.Zagadnieniazwiązanezpoczątka-
miurbanistykiwspółczesnejzostałyprzezautoraprzedstawionenatleewolucjiformy
80S.Giedion,Przestrzeń,czasiarchitektura,Warszawa1968,przedmowadopierwszegowydania,s.vi.
81F
.Choay,TheModernCityPlanninginthe19thCentury,NewYork1969.
82F
.Choay,TheModern…,s.10,97-108.
83S.Kostof,TheCityShaped,UrbanPatternsandMeaningsThroughHistory,London2001.
84S.Kostof,TheCityAssembled:TheElementsofUrbanFormThroughHistory,London1999.
26
