Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Historiaujmowaniaproblematykiwpływuafektunapoznanie...
Cobardzociekawe,wczesnapsychologiawydajesiębyćsilnie
zakorzenionawtympierwszympodejściu,dominującymodanty-
kuażdooświecenia.Mowaopodejściusprowadzającymafektdo
elementuzwierzęcego,prymitywnegoizaburzającegopoznanie.
PrzykłademjestchoćbykoncepcjaZygmuntaFreuda(2010)ipro-
ponowaneprzezniegoirracjonalneid,któregonieakceptowalne,
emocjonalneimpulsyegomusiwypieraćlubztrudemwiązaćwka-
teksjezespołecznąrzeczywistością.Psychoanaliza,którawyrosła
zmyśliFreuda,dostarczyłatakżepsychologiiznamiennegosłow-
nictwa,wktórymafektbyłujętyjakozjawiskoprymitywne,nie-
kontrolowalneinieprzystającedorozumu(Forgas,2006).
Wideachwczesnejpsychologiimożnatakżeznaleźćanalogiędo
starożytnychkoncepcjifilozoficznych,wktórychnietylkowpływ
afektunapoznanie,aleinacałąrzeczywistośćsubiektywnąuzna-
wanozaprzedmiotniegodnyzainteresowania.Takiepodejściedo-
minowałowsceptycyzmie,jakrównieżwobrębiefilozofiiprzyrody.
Taostatniapoprzedzaławfilozofiiantycznejnurtkoncentracji
naczłowiekuiskupiałasięnaśrodowisku.Podobnierzeczsięmia-
ławbehawioryzmie,gdziezjawiskasubiektywne,takiejakafekt
ipoznanie,jakonieobserwowalne,nierzadkoznajdowałysięzzało-
żeniapozasferązainteresowaniabadaczy(por.Skinner,1995).Czło-
wiekzaśbyłpoznawanyprzedewszystkimprzezpryzmatswego
funkcjonowaniawśrodowisku.
DominacjębehawiorystówwlatachpięćdziesiątychXXwieku
przełamałarewolucjakognitywna.Wówczasjednakżeprzypomi-
nałototęprzemianęmyśliantycznej,wramachktórejzarzuco-
nofilozofięprzyrody.Jejmiejscezajęływtedyujęciafilozoficzne
skoncentrowanenaczłowieku,leczjednocześniedeprecjonujące
jegosferęafektywnąijejwpływnapoznanie(jaknp.stoicyzm).
Podobieństwodotychwłaśnieujęćfilozoficznychmożnaznaleźć
wewczesnejpsychologiipoznawczej,którazastąpiłabehawioryzm
skoncentrowanynafunkcjonowaniuczłowiekawśrodowisku.
Wramachwczesnejpsychologiipoznawczejsprowadzanobowiem
procesypsychiczneczłowiekagłówniedojegoaparatupoznawcze-
go,awafekcie,jeślibyłonwogólewzmiankowany,upatrywano
jedynieczynnikazakłócającegoprocesypoznawcze.Stoicy,którzy
13
