Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
R.Kościelak,Poczucieumiejscowieniakontroliiprzekonaniaowłasnejskutecznościwzdrowiuichorobie,Kraków2010
ISBN:978-83-7587-264-4,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010
RozdziałI.Zdrowieichoroba
19
Rozważaniaoniepełnosprawnościczychorobachprzewlekłychwkategorii
promocjizdrowianadajątejwartościnowywymiar,uwzględniającytakiewar-
tości,jak:samorealizacja,różneformyaktywności,rozwijanieswoichmożliwo-
ścifizycznych,społecznychipsychicznych.Takieujęciezdrowiaodbiegawięc
znacznieodklasycznejjegodefinicji,utożsamiającejzdrowieze„stanempełnego
fizycznego,psychicznegodobrostanu,aniejedynienieobecnościąchorobyczy
kalectwa”(WHO,1948).Zdrowiejesttubowiemmożliwepomimochoroby
ikalectwa.
Znaczniebardziejadekwatnyjestmodelsystemowyikoncepcjarównowa-
gidynamicznej.Zsystemowegopunktuwidzeniachorobapojawiasięwskutek
pewnegoukładuzaburzeńprzejawiającychsięnaróżnychpoziomachorganizmu
lubpłaszczyznachwzajemnegooddziaływaniamiędzyorganizmemawiększymi
systemami,wjakichfunkcjonujeimożeprzejśćwstanprzewlekły,chroniczny
(gr.chronos–czas).AntoninaOstrowska(2008)traktujechorobęprzewlekłąjako
schorzeniapoważne,zktórymimedycynaniedokońcapotrafisięuporaćiktóre
wywierająznaczącywpływnajakośćżycialudzkiego,aograniczenia,jakiezesobą
niosą,stanowiąwyzwaniedlawolnościczłowieka.Wodróżnieniuodchoroby
ostrej,charakteryzującejsiędużązmiennościąiszybkimprzebiegiem,choroba
przewlekłatrwawczasie,bywaprzyczynądługotrwałegodyskomfortuicierpie-
nia,anawetśmierci.Pozatymprowadzidoizolacjispołecznejiprzemiantożsa-
mościorazwpływanacodzienneżyciechorego.Możetakżepowodowaćopozycję
choregodowłasnegociała(ja–mojeciało),którestajesięzczasemnietylko
ciężarem,aleiprzeszkodą,ponieważniejestwstanierealizowaćtego,czegood
niegooczekujemy,niespełnianaszychoczekiwańisprawiaból(Fischer,1982).
Osiągnięcieoptymalnegostanuzdrowia,czylipewnejrównowagidyna-
micznejjestmożliwewwynikubardzoróżnychkonfiguracjipsychologicznych,
somatycznych,społecznychiekologicznychaspektówżyciaczłowieka.Choroba
przewlekłaczykalectwomożewięcbyćwtakimukładzierównoważonepozy-
tywnymstanempsychicznym,dobrymirelacjamizotoczeniemiodpowiednio
ukształtowanymśrodowiskiem,auzyskanawtensposóbrównowagabędzieozna-
czaćzdrowie.
Niestety,wielebadańwciążjeszczekoncentrujesięnazdrowiufizycznym,
choćnależyprzyznać,żedziękirozwojowitakichnauk,jak:medycynaspołeczna
iśrodowiskowa,psychologiazdrowia,psychologiaspołeczna,socjologia,pedagogi-
kazdrowia,pojawiłysięinnemodele,którepodkreślająindywidualnewaloryjed-
nostkiijejzwiązkiześrodowiskiem.Szczególnąrolęodgrywazdrowiepsychiczne,
obejmującewymiarumysłowyiemocjonalnyitraktowanejakojednozistotnych
zadańpromocjizdrowiawUniiEuropejskiej.WDeklaracjiZdrowiaPsychicznego
[...]zdrowiepsychiczneidobrostanpsychicznymajązasadniczeznaczeniedlajakości
życia,umożliwiającludziomdoświadczaćżyciajakosensownego,pozwalającimbyć
twórczymiiaktywnymiobywatelami(Kulmatycki,2007,s.391).
