Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
bardzokrótkichrządówAgenoraGołuchowskiegoipewnychgestów
mogącychświadczyćosprzyjaniufederalizmowizestronyRicharda
Belcrediego,ideątych,którzypozostawaliprzywładzy.Fiaskiem
zakończyłysięrównieżprojektyiplanywprowadzeniatrializmu
wwariancieczeskimwl.70XIXwieku,południowosłowiańskim,
lansowanymodkońcaXIXwiekuprzezdziałaczychorwackich
isłoweńskich,czywreszciepolskim,jużwczasietrwaniawojny
światowej.WsytuacjikiedywAustro-Węgrzechdwarządzącenarody,
tojestNiemcyiWęgrzystanowiłyniewieleponad2/5ogółuludności,
nieuniknionystawałsięrozwójruchównarodowychinacjonalizmu.
HenrykWereszycki,piszącopogrzebaniuszansnawprowadzenie
federalizmuprzezpoddaniemałychnarodówhegemoniiniemieckiej
lubwęgierskiej,zwracauwagęnakonsekwencjetakiejpolityki
zperspektywydalszychdziejówEuropyŚrodkowej.Otobowiem,
zdaniemWereszyckiego,„wzórpaństwanarodowego,toznaczy
rządzonegoprzezjedenpanującynaród,narzuconyzostałwszystkim
narodomtegoregionuEuropy”.Towłaśnietenmodelpaństwa
narodowegozaczęłyrealizowaćpoIwojnieświatowejpaństwa
sukcesyjne,codoprowadziłodogwałtownychsporówwewnętrznych.
StworzonypoIwojnieświatowejnowyukładstosunków
międzynarodowychwEuropieŚrodkowejiPołudniowo-Wschodniej
oznaczałwprawdzie,jakzauważaznawcatejproblematykiMaciej
Koźmiński,realizacjęaspiracjiniepodległościowychponad
10narodów,aledlazbytwielumilionówludziprzyniósłdotkliwe
poczuciekrzywdy.Zaczęłabowiemobowiązywaćswegorodzaju
parafrazadewizyzczasówpokojuwestfalskiego,amianowicie„cuius
regioeiusnatio”.WbasenieDunajuproblemnarodowościowy,
kierującsięzasadąetniczną,rozwiązanoporoku1918jedyniewjednej
trzeciej.Długośćliniigranicznychzwiększyłasięookoło7-8tysięcy
kilometrów.Podkoniecokresumiędzywojennegoliczbękonfliktów
