Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
1.Państwo,jegowładzeimechanizmydziałania
zagranicznejibyłofinansowozależneodFrancji
3
,aleposiadałopozostałe
atrybutypaństwa4.
Jegoterytoriumskładałosiępoczątkowozziemdrugiegoitrzeciegozaboru
pruskiego,odktórychodłączonoobwódbiałostocki(odstąpionyRosji)oraz
Gdańsk(WolneMiastopodkontroląPrusiSaksonii).Obszartenpodzielonona
sześćdepartamentów:bydgoski,kaliski,łomżyński,płocki,poznańskiiwarszaw-
ski.ZagrożeniedlaistnieniaKsięstwanadeszłowiosną1809r.wrazzatakiem
wojskaustriackich.Przezbliskomiesiącstolicaznajdowałasiępodokupacją,
aczłonkowienajwyższychwładzzostalizmuszenidoucieczki
5
.Mobilizacja
wojskmłodegopaństwazakończyłasięjednaksukcesem-zdołanoodeprzeć
atakiprzejśćdokontrofensywy,zajmującczęśćzaboruaustriackiego(ziemie
trzeciegozaboruwrazzokręgiemzamojskim).Traktatpokojowyzawartywpaź-
dzierniku1809r.wSchönbrunnusankcjonowałinkorporacjętychobszarów.
Formalnieziemiete-jakoczterynowedepartamenty:krakowski,lubelski,
radomskiisiedlecki-przyłączonodopierowlutym1810r.Procesunifikacji
okazałsięjednakdługotrwałyiskomplikowany;nieudałosięgoukończyćdo
końcaistnieniapaństwa6.
Księstwoznajdowałosięwpermanentnymkryzysiefinansowym.Już
wmomencieutworzeniajegodeficytszacowanonaponad35mlnfranków7.
Źródłemproblemówbyłyzjednejstronypotężnezobowiązaniafinansowewobec
Napoleona-tzw.sumybajońskie8,zdrugiejzaśpotrzebyarmii.Zwłaszczado
3S.Żółtowski,DieFinanzendesHerzogtumsWarschau(1806–1815),t.2,Poznań1892,s.5-6.
4OkreślenieKsięstwamianemDpaństwa”bywauznawanezadyskusyjne.Skoronieposia-
dałosamodzielnościwzakresiepolitykizagranicznej,awięcjednegozatrybutówsuwerenności,
niespełniałotymsamymkryteriówpaństwowościwyznaczonychprzezklasycznądefinicję
GeorgaJellinka.Wydajesięjednak,żeużytecznośćtejdefinicjiwbadaniachhistorycznychnie
macharakteruuniwersalnego-brakpełnejsuwerennościwstosunkachmiędzynarodowych
cechowałnaprzestrzeniwiekówwieleorganizmów,któremimowszystkookreślanotermi-
nemDpaństwo”.Drugim,ważniejszymargumentemjestszerokiestosowanietegopojęcia
wepoce.TerminemtymposługująsięrównieżnajlepsiznawcyzagadnieńustrojowychKsięstwa;
zob.np.M.Kallas,Ustrójkonstytucyjny...,s.12;tenże,PowstanieiustrójKsięstwaWarszawskiego
(1807–1815),DAnnalesUniversitatisMariaeCurie-Skłodowska.SectioF”62,2007,s.10.
WyczerpującoistotęzależnościKsięstwaodFrancjiiodSaksoniiomówiłW
.Sobociński(tenże,
HistoriaustrojuiprawaKsięstwaWarszawskiego,Toruń1964(RocznikiTowarzystwaNaukowego
wToruniu,t.70,z.1),s.96-109),równieżnierezygnujączterminuDpaństwo”.
5M.Rostworowski,RadaMinistrówiRadaStanuKsięstwaWarszawskiego.Przyczynekdo
dziejówichorganizacyi,Kraków1911,s.35-36.
6Natematwojny1809r.zob.J.Skowronek,KsiążęJózefPoniatowski,Wrocław1984,
s.157-187;ounifikacjizob.P
.M.Pilarczyk,PoczątkiinstytucjibudżetupaństwawPolsce,Poznań
2014,s.152,156.
7J.Willaume,FryderykAugustjakoksiążęwarszawski(1807–1815),Poznań1939,s.76;
H.Konic,TrybunludowyzaczasówKsięstwaWarszawskiego,w:Prawda.Książkazbiorowadla
uczczeniadwudziestopięcioletniejdziałalnościAleksandraŚwiętochowskiego,Lwów1899,s.214-215.
8Natentematzob.A.Eisenbach,D.Rzepniewska,Zadłużeniewłasnościziemskiejwokresie
1795–1806.Dłużnicyiwierzycielesumbajońskich,w:SpołeczeństwopolskieXVIIIiXIXwieku.Studia
ouwarstwieniuiruchliwościspołecznej,t.4,red.W
.Kula,J.Leskiewiczowa,Warszawa1970,
