Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
2.JĄDROATOMOWE
pującychwprzyrodzieodliczbyprotonów,P(=Z).Jakzniegowynika,wjądrach
oliczbachatomowychnieprzekraczających20stosunekliczbyneutronówdoliczbypro-
tonówjestbliskijedności;wmiaręzwiększanialiczbyatomowejwzrastadowartościok.
1,6.Stosunektenmożesięzmieniaćdlaizotopówdanegopierwiastkatylkowwąskich
granicach.Zarównonadmiernywzrostliczbyneutronówwstosunkudoliczbyprotonów,
jakinadmiernejejzmniejszenie,powoduje,żejądrostajesięnietrwałeiwcześniejlub
późniejulegaprzemianielubnawetseriiprzemianprowadzącychdoutworzeniatrwałego
jądra.
Zmniejszenienadmiaruneutronówdokonujesięnajłatwiejprzezemisjępromienio-
waniaβ1,tj.emisjęelektronu,e1,którypowstajewtokuprzemianyneutronu,n,wpro-
ton,p,zachodzącejwewnątrzjądra:
n→p+e1+ν
Przemianietejtowarzyszyemisjacząstkioznikomejmasiespoczynkowej,zwanej
antyneutrino,ν,nieobdarzonejżadnymładunkiemelektrycznym,zdolnejdoprzenikania
przezwszelkieośrodkimaterialne.Antyneutrinojestantycząstkąneutrina.Przemiana
neutronuwprotonpowodujezwiększenieliczbyatomowejZojednąjednostkę,awięc
przemianępierwiastka.Naprzykładpromieniotwórczyizotopwęgla14
6Cprzemieniasię
wtrwałyizotopazotu14
7N:
14
6C→14
7N+e1+ν
Tendencjadozmniejszanianadmiaruprotonówwywołujenajczęściejemisjępromie-
niowaniaβ+,tj.emisjępozytonu(ang.positron),e+,czylidodatniegoelektronu,cząstki
różniącejsięodelektronutylkoznakiemładunkuelektrycznego.Bezwzględnawartość
ładunkuorazmasyobydwutychcząsteksąjednakowe.Emisjacząstkie+następuje
wwynikuprzemianyjednegozprotonówwjądrzewneutronitowarzyszyjejemisja
neutrina,ν,cząstkiowłaściwościachpodobnychdowłaściwościantyneutrina
p→n+e++ν
Wwynikutejprzemianyliczbaatomowanuklidu,Z,zmniejszasięojednąjed-
nostkę.LiczbamasowaApozostaje,podobniejakpoprzednio,bezzmiany.Przemianę
β+stwierdzonotylkowprzypadkuprzemiansztucznychizotopówpromieniotwórczych.
Dozmniejszenianadmiaruprotonówwjądrzeprowadzitakżeprocespolegającyna
wychwyceniuprzezjądrojednegozelektronówzpozajądrowejczęściatomu.Elektron
tenzostajezużytynaprzemianęprotonuwneutron,coprowadzi,podobniejakemisja
cząstkiβ+,dozmniejszenialiczbyatomowejojedenprzyrównoczesnymzachowaniu
bezzmianliczbymasowej.Elektronreagującyzprotonempochodziznajgłębiejpoło-
żonejpowłokielektronowejoznaczanejsymbolemK(por.p.3.8)iztegopowoducały
tenprocesnazywanyjestwychwytemK(ang.electroncapture).Ubytekelektronuzpo-
włokiKjestwyrównywanyprzezprzejścienaniąelektronuzktórejkolwiekzdalszych
powłok.Energiapotencjalnaelektronuprzechodzącegozpowłokidalszejdopowłoki
bliższejjądraulegaobniżeniu,aróżnicaenergiijestemitowananazewnątrzwpostaci
kwantówpromieniowaniarentgenowskiego.
