Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16-1-PRAWOOKRESOWOŚCI
515
oznaczoneliczbami1,2orazod13do18.Grupa1.zawierapierwiastkiokonfiguracji
zewnętrznej(n-tej)powłokielektronowejns1.Należądoniejopróczwodoru,lit,sód,
potas,rubid,cezifrans.Będziemyjąnazywaćgrupąlitowców,wużyciujesttakże
nazwagrupametalialkalicznych.Grupa2.,czyligrupaberylowców,zwanatakżegrupą
metaliziemalkalicznych,zawierapierwiastkiokonfiguracjielektronówwalencyjnych
ns2.Pierwiastkigrupy13.,czyligrupyborowców,mająkonfiguracjęns2p1.Kolejnym
grupomgłównymoznaczonymliczbami:14(grupawęglowców),15(grupaazotowców),
16(grupatlenowców),17(grupafluorowcówzwanatakżegrupąchlorowcówlubhalo-
genów)odpowiadająkolejnokonfiguracjeelektronowe:ns2p2,ns2p3,ns2p4,ns2p5.Pier-
wiastkiznajdującesięwgrupie18:hel,neon,krypton,ksenoniradon(helowce,czyli
gazyszlachetne)mająkonfiguracjęelektronowąns2p6.Wyjątekstanowihel,któryma
konfigurację1s2.Jakztegowynika,dogrupgłównychukładuokresowegozaliczamyte
pierwiastki,którewnajbardziejzewnętrznychpowłokachelektronowychzapełniająelek-
tronamipoziomyenergetycznesip.Pozostałepierwiastki,awięcte,któreróżniąsię
zawartościąelektronównapoziomieenergetycznym(n–1)dlubnapoziomie(n–2)f,
zaliczamydogruppierwiastkówprzejściowych,zwanychdawniejpobocznymi.
Pierwiastki,którychatomylubjonymająniecałkowiciewypełnionąpodpowłokęd
(jaknp.pierwiastkiodskandudomiedziw4okresie),nazywamypierwiastkamize-
wnętrznoprzejściowymi,tepierwiastkizaś,którychatomylubjonymająniecałkowicie
wypełnionąpodpowłokęf—pierwiastkamiwewnętrznoprzejściowymi.Wśródpier-
wiastkówzewnętrznoprzejściowychwyróżniamygrupępobocznąskandowców(skand,
itr,lantan,aktyn)okonfiguracji(n–1)d1ns2,oznaczanąliczbą3,grupętytanowców
(4)okonfiguracji(n–1)d2ns2,grupęwanadowców(5),chromowców(6),manganow-
ców(7)orazgrupężelazowców(8),kobaltowców(9),niklowców(10)imiedziowców
(11).Grupacynkowców(12)zawierającapierwiastkiocałkowiciewypełnionejpod-
powłoced,tj.okonfiguracjielektronowej(n–1)d10ns2,niezostałazaliczonawedług
obecnejnomenklaturyMiędzynarodowejUniiChemiiCzystejiStosowanej(IUPAC)
anidogrupgłównych,anidogruppierwiastkówprzejściowych.Położeniewdługich
okresachsugerowałobyzaliczenieichdopierwiastkówprzejściowych,natomiastswo-
imiwłaściwościamiwynikającymizzamkniętejpodpowłokidzbliżająsiębardziejdo
pierwiastkówgrupgłównych.
Pierwiastkiwewnętrznoprzejścioweobejmujądwierodziny:lantanowce,tj.pier-
wiastkiodceru(Z=58)dolutetu(Z=71),orazaktynowce,tj.pierwiastkiod
toru(Z=90)dolorensu(Z=103).
Wukładzieokresowymrozróżniamytakże7szeregówpoziomych,zwanychokre-
sami.Wszystkieokresyrozpoczynająsięodpierwiastkówokonfiguracjielektronowej
ns1.Okrespierwszyzawieratylkodwapierwiastki:wodóriheloliczbachatomowych
1i2.Okresydrugiitrzecizawierająpo8pierwiastków,tj.odlitu(Z=3)doneonu
(Z=10)orazodsodu(Z=11)doargonu(Z=18).Okresyczwartyipiątyzawierają
po18pierwiastków,amianowicieodpotasu(Z=19)dokryptonu(Z=36)orazod
rubidu(Z=37)doksenonu(Z=54).Wodróżnieniuodokresówpierwszego,dru-
giegoitrzeciego,doktórychnależątylkopierwiastkigrupgłównych,okresyczwarty,
