Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI.Podstawyfizjologiizwierząt
Transportaktywny(czynny)
TransportaktywnywykorzystujeenergięzrozkładuATPnie-
zbędnądoprzenoszeniasubstancjiwbrewgradientowistężeń.
Wtymrodzajutransportuwykorzystywanesąbiałkaenzyma-
tycznenazywanepompamilubATP-azami,którecechujezdol-
nośćdohydrolizyATP.Wyróżniasiętransportaktywnypier-
wotnyiwtórny.
Transportaktywnypierwotny
Wtransporcieaktywnympierwotnymwykorzystywanajest
energiapochodzącazrozkładuATP.Przykłademtegotyputrans-
portujestdziałaniepompysodowo-potasowej(ATP-azyNa
+
/K
+
),
którakatalizujehydrolizęATPdoADP,auzyskanąenergięzu-
żywanautrzymaniewysokiegostężeniajonówK
+
iniskiegostę-
żeniajonówNa
+
wewnątrzkomórki.Pompasodowo-potasowa
zbudowanajestzdwóchpodjednostekαidwóchpodjednostekβ.
Napodjednostceα,powewnętrznejstroniebłonykomórkowej,
znajdujesięmiejscewiązaniadla3jonówNa
+
orazcząsteczki
ATP.Napodjednostceβ,pozewnętrznejstroniebłonykomórko-
wej,znajdujesięmiejscewiązaniadla2jonówK
+
.Poprzyłącze-
niu3jonówNa
+
następujehydrolizaATPifosforylacjapompy,
wwynikuczegozachodzizmianakonformacjibiałkanośnikowe-
go,copozwalaprzetransportowaćtrzyjonyNa
+
dośrodowiska
zewnątrzkomórkowego,gdziezostająuwolnioneodkompleksu
białkowego.Wkolejnymetapiedziałaniapompynastępujeprzy-
łączenie,postroniezewnętrznejbłonykomórkowej,dwóchjo-
nówK
+
.Uwolnionawprocesiedefosforylacjienergiapowoduje
ponowniezmianękonformacjibiałkanośnikowego,prowadząc
doprzeniesieniadwóchjonówK
+
downętrzakomórki(ryc.1.14).
PompatransportujezatemjonyNa
+
iK
+
wsposóbniesymetrycz
-
ny(wstosunku3:2).Tymsamym,ATP-azaNa
+
/K
+
wykazuje
działanieelektrogenne-jejaktywnośćwpływanawartość
potencjałubłonowegokomórki.
OptymalnapracapompyNa
+
/K
+
wymagaspełnienianastę-
pującychwarunków:
•
stałegodopływudokomórkitlenuisubstancjienergetycz-
nych,
•stałejresyntezyATPzADPifosforanu,
32
