Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Genezaminerałów
13
ryt,chalkozyn,atakżesiarkosole,węglanyiinneminerały,któreczęstotworzą
skupieniakryształówwpustkachskalnych.
Procesymetamorficznepolegająnaprzeobrażeniupierwotnychminerałów
główniepodwpływemciśnieniaitemperatury.Wprocesachmetamorficznych
opalichalcedonprzekrystalizowująwkwarc;plagioklazyzasobnewwapńule-
gająprzeobrażeniuwepidotizoizyt;muskowitprzechodziwodmianędrobno-
łuseczkowąserycyt;amfiboleprzechodząwaktynolit,tremolitiglaukofan;pirok-
senyprzechodząwomfacyt.Oliwinyiskalenoidyrozkładająsięcałkowiciena
serpentynlubchloryty;minerałyilasteprzeobrażająsięwmiki;glaukonitprze-
chodziwepidotichloryty;minerałynależącedowęglanów,syderytidolomit,
sątrwałetylkowpłytkichstrefachmetamorfizmu,wgłębszychstrefachmeta-
morfizmuzachowujesięwyłączniekalcyt.Chlorkiisiarczanyniezachowująsię
wprocesachmetamorfizmu.Niewszystkieminerałypierwotne(kwarc,mikro-
klin,albit,oligoklaz,granaty,turmaliny)podlegająprzemianom.
Przeobrażenieminerałówmożenastąpićtakżepodwpływemkrążących
wzdłużspękańiszczelinroztworówpomagmowychigazów,którewchodzą
wreakcjechemicznezminerałamibudującymiskałę.Procesten,nazywanyme-
tasomatoząkontaktową,poleganazastępowaniujednychjonówprzezinne,
wefekcieczegotworząsięnoweminerałyinastępujezmianaskładuchemiczne-
goorazmineralnegoskałyotaczającej.Wwynikumetasomatozymogąpowsta-
waćm.in.biotyt,serpentyn.
Dogłównychprocesówegzogenicznych,wwynikuktórychpowstająmine-
rały,należyzaliczyćwietrzenie(ang.weathering).Wwarunkach,jakiepanująna
powierzchniZiemi,skałyiliczneminerałyulegająwietrzeniupodwpływem
czynnikówfizycznych,chemicznychibiologicznych–wrezultacieskładche-
micznyminerałówiskałulegazmianie.
Ważnąrolęwprocesachchemicznegorozkładusubstancjiodgrywająreak-
cjeminerałówzwodązawierającądwutlenekwęgla.Hydroliza,czylirozkład
iprzebudowaminerałuzudziałemwody,jestjednymzgłównychprocesówwie-
trzeniakrzemianów,aszczególnieskaleni.Podczasrozkładuskalenidoroztworu
najszybciejprzechodząsód,potas,wapń,żelazoimangan.Jednymzproduktów
hydrolizyjestzwiązeknierozpuszczalnywwodzie,hydrolizaprowadziwięcdo
powstanianowych,wtórnychminerałów.Procestenzachodzipowszechnie,in-
tensywniejwklimaciewilgotnymigorącym(hydrolizaskaleniaprowadzidopo-
wstaniahydrargilitu),wklimacieumiarkowanymprzebiegaonatylkoczęściowo
(ostatecznymproduktemjestkaolinit):
4KAlSi
3O
8+8H
2O®4Al(OH)
3+12SiO
2+4KOH
skaleńpotasowy
hydrargilit
4K[AlSi
3O
8]+6H
2O®Al
4[(OH)
8Si
4O
10]+8SiO
2+4KOH
skaleńpotasowy
kaolinit
