Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wykazujewłaściwościzbliżonedokalcytu,leczjestniecobardziejtwardy(twar-
dość3,5-4).Podobniejakkalcytreagujez10%HCl,aledopieroposproszko-
waniu(np.pozarysowaniuostrzem)lubpopotraktowaniugorącymkwasem.
Gipsnależydosiarczanów[CaSO
4
i2H
2
O],maróżnezabarwienie(najczęś-
ciejszary),jestdośćmiękki,występujewpostaciskupieńwskałachosadowych,
np.wiłach.Czasamisamtworzyzłożaiłatwomożnagorozpoznać,ponieważ
jegotabliczkowekryształytworzączęstozrostywformienjaskółczegoogona”
.
Jestminerałemnietrwałym,bardzołatwoulegającymrozpuszczaniu.Wystę-
pujewglebachstrefysuchej.Gipsznajdujezastosowaniewrolnictwieprzy
obniżaniupHglebalkalicznych.
Krzemionka(SiO
2
)należydogrupywtórnychwysokodyspersyjnych
minerałów.Powstajejakoproduktwietrzeniakrzemianów,mabudowębez-
postaciowąiczęstotworzycieniutkąotoczkęwokółwiększychziarenin-
nychminerałów.Wmiaręstarzeniasiębezpostacioweformykrzemionki,
np.opal,przechodząwformymniejlubbardziejkrystaliczne,np.chalcedon.
Jestpodstawowymminerałemskałosadowychniewapiennych.Krzemionka
koloidalnaodgrywadużąrolęwtworzeniustrukturygleby,wiązaniuwody,
pęcznieniuitd.
Minerałyilastenależądogrupyuwodnionychkrzemianówglinu,czasami
równieżmagnezu,rzadziejżelaza.Ichskładchemicznyniejeststały.Zawartości
głównychskładnikówSiO
2,Al
2O
3,K
2O,MgO,CaO,Na
2O,iFe
2O
3mogąsięwahać
wdośćznacznychgranicach.Sągłównymiskładnikamiskałilastych.Występują
równieżjakodomieszkiwwiększościinnychskałosadowych-piaskowcach,
marglach,łupkachitp.Wglebachtworząnajdrobniejsząfrakcjęgranulome-
tryczną.Makroskopowosąniewidoczne.Ichwielkośćjestponiżej2Hm,przez
togrupująsięwobrębiefrakcjiiłowej.Minerałyilaste,dziękiswymunikato-
wymwłaściwościomfizycznym(m.in.wśrodowiskuwodnymzachowująsię
jakcząsteczkikoloidalne)orazcechomstrukturalnym(budowapakietowa),
kształtująspecyficznecechyskałigleb,takiejakplastyczność,zwięzłość,pęcz-
nienieikurczliwośćorazzdolnościjonowymienne.Prawiewszystkieminerały
ilastesąsubstancjamikrystalicznymi,atylkoniewielkaichczęść-alofany-są
ciałamiamorficznymi(bezpostaciowymi).Ichsiećkrystalicznamastrukturę
warstwowąlubrzadziejwarstwowo-wstęgową.Warstwytworzącestrukturę
minerałówilastychsązbudowaneztetraedrówioktaedrów5iWarstwytetra-
edryczneioktaedryczneukładająsiędosiebierównolegle,tworzącwiększe
5
Zob.opisanąpowyżejchemicznąklasyfikacjęminerałów,zwłaszczagromadęV
.Solekwa-
sówtlenowychipodgromadę5.Krzemianyiglinokrzemiany.
MateriałymacierzysteglebPolski
28
