Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
―1.PODSTAWYAKSJOLOGICZNEBEZPIECZEŃSTWAPODMIOTU―
trybuuznawaniakogośzawartościowego,aczegośzawartościowe,klasy-
fikowania,normowania,ustaleniaznaczeniaistrukturywartościprzedmio-
towegobezpieczeństwa.
1.2.Istnienieipojmowaniecnótiwartości
Ustalenieczymjesticotojestdobro(agathόn)dlaosobylubgrupy,wktórej
osobatafunkcjonuje,tworzyłolicznetrudności,skutkującepraktyczną,
awkonsekwencjipoznawcząsytuacjąproblemową.Próbyrozwiązaniatej
ostatniejodnotowaćmożnajużwwiekachVIII-VIp.n.e,wokresieprzedfi-
lozoficznym,kiedyposzukiwanodobra,rozumianegojako(aretѐ)spraw-
ność,dzielnośćidoskonałość(perfectio)wmodelach:bohatera,prostego
człowieka,wojownika,obywatela,arystokraty,zwycięzcy,egzystencjiczło-
wieka14.Każdyzwymienionychmodelicharakteryzowałinnyzestawzalet
charakteruludzkiego.Poszukiwaniezbiorucechosobowych,usprawniają-
cychczynieniedobrakontynuowanoodczasówpierwszychfilozofówTa-
lesaiAnaksymandra(VIwp.n.e)przezHeraklita,Pitagorasa,Ksenofanesa,
Parmenidesa,Demokryta,Protagorasa,poczasySokratesa,PlatonaiAry-
stotelesa(V-IVwp.n.e.).
Platonwyróżniłtrzynajwyższerodzajewartości(summumbonum):
piękno,prawda,dobro(pulchrum,verum,bonum)15,adofundamentalnych
zaletcharakteruzaliczyłcnotykardynalne:mądrość,męstwo,umiarkowa-
nieisprawiedliwość,pozwalająceobywatelomtworzyćidealnepaństwo.
ZkoleiArystoteleswswejEtycenikomachejskiejzidentyfikowałcnotęjako
flpewnądyspozycję,przezktórączłowiekstajesiędobryidziękiktórej
dobrzewykonujewłasnedziałania”16.WysiłkiPlatonaiArystotelesawpo-
znaniudobrakontynuowałwśredniowieczuśw.TomaszzAkwinu,utoż-
samiającdobrozbytemiustalając,żedobrojesttym,czegowszyscy
14S.Sobczak,Aksjologiaiteleologiapedagogikiresocjalizacyjnej,Warszawa2009,s.22-28.
15W.Tatarkiewicz,Dziejesześciupojęć,Warszawa2004,s.9.
16PowszechnaEncyklopediaFilozofii,http://www.ptta.pl/pef/pdf/c/cnotyiwady.pdf,datado-
stępu:14.11.2019.
–17–
