Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
―1.PODSTAWYAKSJOLOGICZNEBEZPIECZEŃSTWAPODMIOTU―
pożądają17.ZkoleiwprzeciwieństwiedoAkwinatyJanDunsSzkotupatry-
wałstanowieniadobrawewłasnych,niezależnychodrozumuaktachwoli,
wybierającychto,corozumpokazujejakowartościowe,godnedążeń18.
Wepocefilozofiinowożytnejistotnywkładwaspekcietworzeniare-
gułformowaniawartościbezpieczeństwapodmiotuwniósłdoetykiDavid
Hume.SwąkoncepcjęmoralnościzawarłwTraktacieonaturzeludzkiej19.
WspomnianąkoncepcjęHumeoparłouczuciaprzyjemnościbądźnieprzy-
jemności,oddzieloneodludzkiegorozumu,któreczerpiąsweźródłazpo-
czuciasprawiedliwościalboniesprawiedliwości.Zakładał,żeczłowiekze
swejnaturyjestegoistyczny,zmierzającydozdobyciawłasnościrozumia-
nejjakodobramaterialnezewnętrzne,zatemniesprawiedliwy.Natomiast
dążnośćczłowiekadozachowaniaposiadanychdóbrmaterialnychskłania
godozrzeszaniasięizawieraniaumówspołecznychgwarantującychza-
chowanietychdóbr.Uogólniając,poglądyetyczneHum’amożnauznaćza
antyracjonalne,subiektywistyczne,alesilniezorientowaneprospołecznie,
aposiadanie(własność)zajedenzatrybutówbezpieczeństwapodmiotu,do
dziśwymienianypośródwartościtobezpieczeństwokonstytuujących.
ZkoleiImmanuelKantskłaniałsiękusceptycznemuracjonalizmowi,
negującemumożliwośćpoznaniaprzedmiotównapodstawiesamegotylko
rozumu,bezodniesieniadodoświadczeniaempirycznego20.Uważał,że
owartościmoralnejczynuprzesądzaintencjapostępowaniazgodniezob-
owiązkiem,aniepodwpływemskłonnościczyuczuć.Wolędobrarozumiał
onjakoobowiązek.Obowiązekzaśjakokoniecznośćczynu,wynikającą
zposzanowaniaprawa,prowadzącegonawetwbrewskłonnościomdo
prawdziwegoszczęścia.Kantwartośćmoralnądziałaniazobowiązkuupa-
trywałwzasadziewoli.Sweprzekonaniauprawomocniłnaukowowpro-
wadzająckategorieetyczneimperatywów21,wktórych,międzyinnymi,na-
kazywał:
17S.Sobczak,Aksjologia…,dz.cyt.,s.47.
18Tamże,s.48.
19D.Hume,Traktatonaturzeludzkiej,http://bacon.umcs.lublin.pl/~lukasik/wp-content/uplo-
ads/2012/09/Hume-traktat-o-naturze-ludzkiej.pdf,datadostępu:21.11.2019.
20Powszechnał,dz.cyt.
21I.Kant,Uzasadnieniemetafizykimoralności,Kęty2009,s.12-32.
–18–
