Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wielośćsposobówdefniowaniaprawa
13
stosującintensywniejśrodkiwychowawczealbopodnoszącskutecznośćstoso-
waniaprzymusupaństwowego(np.przezzaostrzeniekar).
Wmyślomawianychpoglądówprawaniemożnaoceniać,wartościować.Jest
onozawszedobre.Samowsobiestanowiwartość.Trzebanatomiastskru-
pulatniesprawdzać,czyzostałoustanowioneprzezwłaściwyorganpaństwa
izzachowaniemodpowiedniegotrybupostępowania.
Zwolennicyomawianejkoncepcjiprawazdawalisobiesprawęztego,żewrze-
czywistościprawobywałamane.Tłumaczylitojednakniesłabościąsamego
prawa,leczsłabościąjegointerpretacji,niezrozumieniemjegotreścialbonie-
umiejętnościąorganówjestosujących.Przywiązywalizatemwielkąwagędo
jasnościiprzejrzystościprawaorazdoupowszechnianiawspołeczeństwiewie-
dzyoobowiązującymprawie.Pozytywiściprawnidziałającynakontynencie
europejskimgłosiliprzytymabsolutnąprzewagęprawapisanego(stanowione-
go)nadprawemniepisanym(np.zwyczajowym).Zannośnik”prawauważali
wyłącznieaktprawotwórczy-urzędowydokumentutworzonyprzezwłaściwy
organpaństwazzachowaniemodpowiedniegotrybupostępowania(np.usta-
wę,dekret).Rozwijaliidoprowadzilidodoskonałościtechnikiredagowania
tekstówaktówprawnychzawierającychobowiązującenormy(technikalegisla-
cyjna).DziękinimwXIXiXXw.powstałyobszerne,przejrzysteiznakomicie,
podwzględemtechnicznym,opracowanezbiorypraw(kodeksy).Miałybyć
zzasadyzrozumiałeidostępnedlakażdego.Niektóreznichobowiązujądo
chwiliobecnej,aczkolwiekniebezkoniecznychzmianiuzupełnień.
Prawnicydziałającypodwpływempozytywizmuprawniczegodoskonalili
teżsposobywyjaśniania(wykładni)tekstówprawnych.Chodziłozwłaszcza
oto,abykażdainterpretacjadanegoprzepisudawałazawszetensamwynik.
Sposóbzastosowaniaprawaprzezsądlubinnyorganwładzypublicznejnie
powiniennikogozaskakiwać.
Opróczniewątpliwychzasługomawianadoktrynaprawnamiałateżsłabe
strony.Naszczególnąuwagęzasługujądwie.Popierwsze,pozytywizmsłabo
radzisobiezsytuacjami,kiedyprawowrzeczywistościniejestprzestrzega-
ne,zwłaszczagdyzjawiskotoprzybieraznacznerozmiary.Pozytywiścizza-
łożeniaunikalipytania,dlaczegoludzieprzestrzegająprawaalbodlaczegoje
łamią.Niemoglizatemdotrzećdospołecznychmechanizmówupowszech-
niającychstosowanieprawa,ograniczalisięwięcdopróbwzmacnianiaprawa
przezwzmacnianiesankcji.Byłtosposóbkosztownyiprowadziłnierzadko
doskutkówodwrotnychniżzamierzone.Podrugie,doktrynapozytywizmu
prawnegobyłachętniewykorzystywanaprzezpaństwadyktatorskieitota-
litarne.Minionestuleciebyłoświadkiemdwóchtotalitaryzmów-komu-
nistycznegoifaszystowskiego(nazistowskiego).Przeztotalitaryzmmożna
