Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Podstawyprawoznawstwa,teoriiiflozofiprawa
29
nia,odsyławtymwzględziedoinnejinstytucjiprawnej.Zamierzoneprzezprawo-
dawcęniedookreślenienprawaogólne”toklauzulegeneralnestwarzająceorganom
dokonującyminterpretacjiprawapewneluzydecyzyjne.
Zuwaginakryteriumterytorialnegoiczasowegoobowiązywaniaprawaprze-
prowadzanesąodwiekówjegoklasyfikacje.Przepisyprawneobowiązującenaca-
łymterytoriumokreślonegopaństwa,regionulubświatatoprawouniwersalne-ius
universale.Przepisyprawneobowiązującetylkonaczęściwspomnianychobszarów
toprawopartykularne-iusparticulare.Przepisyprawneuchwalonenaokreślony
czasobowiązywaniatoprawoepizodyczne,zaśnaczasnieokreślonytoprawonie-
epizodyczne.Przepisyprawneregulującestosuneknowychprzepisówdowcześniej-
szychtoprawointertemporalne-międzyczasowe.
Kryteriumróżnicsposobuobowiązywaniaprawaobjawiasięwewszystkich
umowachprawnychiniektórychinnychstosunkachzzakresuprawacywilnego.
Przepisyprawnebezwzględnieobowiązujące-iuscogens-zawierajądyspozycje
kategoryczne,którychwolastronstosunkuprawnegoniemożezmienić.Przepisy
prawnezaśwzględne-iusdispositivumobowiązują,gdystronystosunkuprawnego
niepostanowiłyinaczej.Mająwięccharakterpomocniczy,subsydiarnywobecsa-
mejwolistronstosunkuprawnego.
Zewzględunakryteriumsposobuwyznaczaniazachowaniaadresatówprzepi-
sówprawarozróżnianejestprawobezpośrednie-wprostadresowanedookreślo-
nychadresatówiprawopośrednie-wyznaczającezachowanieadresatównazasa-
dziedomniemywaniategozinnychprzepisówprawnych.Ztychinnychprzepisów
prawnychmogąwynikaćtreści:uchylające-derogacyjnewyraźnealbodomniema-
ne,kolizyjne-rozstrzygającesprzecznościmiędzyprzepisamiprawnymiiprzej-
ściowe,intertemporalne-ukazującezakresyobowiązywanianowychprzepisów
prawawramachobowiązywaniadotychczasowegoprawa.
Kryteriumwzajemnegostosunkudosiebieprzepisówprawatworzypodsta-
wędlaichklasyfikacjinaprzepisyogólne-lexgeneralisiprzepisyspecjalne-lex
specialis.Tendrugizawszemawęższyzakresokreślonegoobowiązywania-pod-
miotowego,przedmiotowego,terytorialnego,czasowego-odtegopierwszego.Ten
pierwszyformułujejakąśzasadęogólną,atendrugijakieśodniejwyjątki.Owewy-
jątkimogądotyczyćkolizjimiędzylexspecjalisalexgeneralisregulowanychtrzema
zasadami.Zasadapierwszanakazuje,abywyjątkówniepojmowaćrozszerzająco-
exceptionesnonsuntextentendae.Wedługzasadydrugiejnormaszczególnauchyla
normęogólną,jeśliniejestnormąniższąwhierarchiinormprawnych-lexspecialis
derogatlegigenerali.Wreszciezasadatrzeciagłosi,żepóźniejszewprowadzenienor-
myogólnejnieoznaczauchyleniawcześniejszejnormyszczególnej-lexposterior
generalisnonderogatlegipriorispeciali.
Wskaliglobalnejdoniosłąrolęodgrywaklasyfikacjaprawanaodrębnekultury
prawne,zwanerównieżrodzinamiprawa.Donajbardziejrozwiniętychiwpływowych
