Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przeważanaddziałającymwprzeciwnymkierunkuefektemindukcyjnymato-
mówchlorowca.
Cl
Cl
IstotnywpływnaszybkośćpodstawieniawedługmechanizmuSN2wywiera
rozpuszczalnik.
SzybkośćreakcjiSN2zależyodaktywnościistężeniaczynnikanukleofilo-
wego,dlategorozpuszczalnikiprotonowe,jakwodaczyalkohole,zdolnedo
szczególniemocnejsolwatacjianionówwiązaniamiwodorowymi,zmniejszają
ichaktywność,awięciszybkośćreakcji.Wstanieprzejściowymbowiemładu-
nekujemnyczynnikanukleofilowegoulegarozproszeniu,copowodujezmniej-
szenieenergiisolwatacji(desolwatację)ioddziaływaniaztowarzyszącymkatio-
nem,atymsamymzwiększenieróżnicyswobodnejenergiimiędzystanempod-
stawowymaprzejściowymizmniejszenieszybkościreakcji.Natomiastrozpusz-
czalnikipolarneaprotonowetakiejakaceton,acetonitryl,aszczególnieN,N-di-
metyloformamid(DMF),dimetylosulfotlenek(DMSO)czyheksametyloamid
kwasufosforowego(HMPT)
O
HC
N(CH3)2
DMF
CH3
SO
CH3
DMSO
[(CH3)2N]3P
O
HMPT
znaczniesilniejsolwatująkationyniżaniony,dlategoreakcjeSN2zudziałem
anionowychnukleofiliprzebiegająwtychrozpuszczalnikach(zwłaszcza
wtrzechostatnich)wielokrotnieszybciejniżnp.walkoholu.
Podsumowując,reakcjezwiązkówalkilującychzczynnikaminukleofilowy-
mi,przebiegającewedługmechanizmuSN2pozwalająnawymianęchlorowca
lubinnychgrupX,zdefiniowanychnas.15,naanionczynnikanukleofilowego.
2.A1.Anionynieorganiczne
(a)Reakcjezudziałemelektronu
Źródłemelektronu,pełniącegorolęczynnikanukleofilowego,sąroztwory
metalialkalicznychwciekłymamoniaku,lubmetalerozdrobnionewrozpusz-
czalnikachniepolarnych.Sód,potasilitrozpuszczająsięwciekłymamoniaku
zutworzeniemniebieskiegoroztworusolwatowanychelektronów.Jesttotrwały
roztwór,poodparowaniuamoniakupozostająniezmienionemetale.
Na
NH3
Na
+
esolw
21
