Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Meandryżyciairecepcji
ambonę.Cechowałsiężywymtemperamentem,azakochawszysięzwzajemno-
ściąwkobiecie,niezrzuciłsutanny,aleusiłowałgodzićkanonicznycelibatipo-
sługękapłańskązżyciemświeckim,uzasadniająctenoryginalny,eklektyczny
modusvivendistworzonąprzezsiebiesublimacyjnąteoriąukrólestwaParakleta”
.
Byłprzedstawicielemtakzwanegomodernizmukatolickiego,poetąuobdarzo-
nymbujnąwyobraźniąekstatycznegowizjonera”2,któregotwórczośćzarów-
nowobszarzetematycznym,jakiwsferzestyluwpisujesięniemalbezreszty
wmłodopolskośćzekspozycjąwykreowanegouja”
,zneurotycznościąiburzli-
wymiemocjami,zcharakterystycznąmotywiką,zarytmiąnastroju,manierycz-
nymihiperbolizacjamiiteatralnympatosem,wylewnościąażdoekshibicjoni-
zmu,leksykalnymiingrediencjamiiwyszukanymifinezjamiskładni.Tenrodzaj
retoryki,balansującynagranicyanarchii,anawetszaleństwajęzyka,idealnie
odpowiadałpotrzebiedemonstracjiafektów,którewydawałysięSzandlerow-
skiemuunikatowe,niepowtarzalne,jedyne…Uosabiałbowiem,itodosłownie,
młodopolskimitkapłana-artysty,urzeczywistniającparexcellenceproklamacyj-
nefantazjeStanisławaPrzybyszewskiegozmanifestuConfteor3.
Wtegorodzajubiografii,biografiiniepokornej,kontrowersyjnejiwsensie
obyczajowymbulwersującej,pulsujenerwniezwykleinspirującydlagenero-
waniadomysłów,anierzadkowymysłów.Obserwatorzy,pilnieśledzącypoczy-
naniatakichosób,produkująikolportująrozmaiteurewelacje”
,opatrującjeod-
powiednimiglosami,wktórychzacierasięprawda.uRewelacje”tezaśnadzwyczaj
chętnieasymilujeopiniapubliczna,nieustającogłodnasensacji,umilającejczas
wnieciekawiesnującejsięcodzienności.Toutcourt,dostaćsięnaludzkiejęzyki,
wsferzeplotekniezmożone,toprowadzićniejakożyciealternatywne.Dlabio-
grafa,chcącegooddzielićfaktyodkonfabulacji,takawariantywnośćjestuciążli-
wa,choćpoweryfikacjimożliwadouchylenia.Najłatwiejuporaćsięzdoniesie-
niamispektakularnymiwodmianieplebejskiej,którychnadawcamisątakzwane
osobytrzecie,zazwyczajzgorszonekonduitąbliźniego,mającedlańmiriady
pouczeńirad;ichprzywołaniasąnaogółstanowcze,aopinienosząznamiona
surowegomoralizowaniaipotępienia.Najtrudniejzmierzyćsięzrepetycjami,
przekazamireprodukowanymi,przeztoutrwalonymi,choćiwtakichprzypad-
kachbadaczowimożeudaćsiędotrzećdoźródłainformacji,byjąpodważyćlub
-jeśliokażesięwiarygodna-uznaćzamiarodajnybiografem.
Pokusieefektownościsformułowań,nietylkowłaściwejpublicystom,
aleiniekiedybadaczom,łatwoulec,zwłaszczagdyprzedmiotembadanianie
2K.Czachowski,Obrazwspółczesnejliteraturypolskiej(1884-1933),t.2:Neo-
romantyzmipsychologizm,Lwów1934,s.23.
3ZwróciłnatouwagęEdwardJakiel,ZapomnianapowieśćMelity„Zachód”
oksiędzuAntonimSzandlerowskim-młodopolskimpoecie,uKiïvs’kìPolonìstičnìStudìï”
2012,t.19,s.315.
