Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
PrzemysławPietrzak
deSadzieijegoJulietcie(1797)
12
.Ostatniprzypadektokulminacja
nurtu,choćfunkcjonującego,jakwidać,bardziejpodziemnieniż
ocjalnie.Jesttoteżczas,gdywyklętaniegdyśpowieśćstajesię
powoligatunkiemDkonsekrowanym”,cosprawia,żewprzypadku
pornograiuprawianejwtejformietrudnojużmówićoprzekro-
czeniujakichśnormściśleartystycznych.
Świadomepołączenietransgresjiartystycznej,obyczajowejipoli-
tycznej,atakżejejmasowenagłośnienieprzychodziwrazzwiekiem
dwudziestym.Widaćjewpierwszychwystąpieniachfuturystów
rosyjskichrozgrywającychsięwprzestrzeniulic,teatrówiocjal-
nychwystaw,wzuryskimKabarecieVoltaireiźniejszychakcjach
dadaistycznychwBerlinieiKolonii,wlmachSalvadoraDalego
iLuisaBuñuela,wteatrzeErwinaPiscatoraiBertoldaBrechta.
Poranapewnąistotnąuwagę.WPolsceostatnietrzydekady
obrodziływpracepoświęconeskandalowiśledzonemuwrozma-
itychprzestrzeniachspołecznych
13
.Wśródichautorówdominuje
naogółprzekonanie,żeskandaljestfenomenemzzakresuodbioru,
recepcji.Stanowiformępostrzeganiaiocenyczyichśdziałańbądź
dokonańwimiękonkretnegosystemuwartości.Niedasięwięc
12
Zob.L.Nijakowski,Pornograa.Historia,znaczenie,gatunki,Wydawnictwo
Iskry,Warszawa2010,s.63.
13
H.Szabała,Skandalwkulturze,[w:]Wobeckryzysukultury.Zlozocznych
rozważańnadkulturąwspółczesną,red.L.Grudziński,WydawnictwoUniwersy-
tetuGdańskiego,Gdańsk1993;M.Tramer,Literaturaiskandal.Naprzykładzie
okresumiędzywojennego,WydawnictwoUniwersytetuŚląskiego,Katowice2000;
P.Michałowski,Strategieskandaluistereotypyodbioru,DPrzestrzenieTeorii”2003,
nr2,s.73-88;A.Frankowiak,Skandaljakonormawliteraturzewspółczesnej,
DNapis”2004,seriaX;M.Kostaszuk-Romanowska,Polskiwspółczesnyskandal
teatralny.Próbaopisugatunku,[w:]Artystówgryzkulturą,red.A.Kisielewski,
WydawnictwoUniwersytetuwBiałymstoku,Białystok2009;Całemiastodysze
oburzeniem…SkandalwliteraturzeXIXiXXwieku,red.K.Eremus,T.Linkner,
WydawnictwoUniwersytetuGdańskiego,Gdańsk2012;Skandalwtekstach
kultury,red.M.Ursel,WydawnictwoDiG,Warszawa2013;A.Bąbel,Skan-
dal,gafa,prowokacja.Obraznormyobyczajowejijejnaruszaniawpolskiejpowieści
drugiejpołowyXIXwieku,NarodoweCentrumKultury,Warszawa2014;Sen-
sacja,prowokacja,skandal.Oprzekraczaniunormkulturowych,red.G.żańska,
WydawnictwoJasne,PruszczGdański2016.