Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
45
Rytm,czylipowinnośćpisał:flNicniejesttakzwiązanezosobniczą
psychikąifizjologią,jakrytm.Ajednocześnietenindywidualny
rytmjestczęścią.imbardziejindywidualny,tymbardziejjest
częścią.zarównorytmukosmicznego,jakirytmukierującego
społecznymodczuwaniem”.Winnymmiejscumocnopodkreślał:
flUświadomieniesobiewłasnegonajgłębszegorytmutozarazem
uświadomieniesobieswojejpowinności,miejscawmoralnympo-
rządkuświata”131.Tazdolnośćwyrażaniaosobistychemocjiido-
znańwłaściwajestliryce,ponieważwjejistociezawierasięzdol-
nośćzapisywaniazmiennychrytmówuwarunkowanychokreśloną
sytuacją.Wiersz,jakprzekonujeŁukasiewicz,flzawierabowiem
swąorganicznąpodstawę:rytmkrwi,oddechu,atakżepsychicz-
nychodczuć,nastrojów.Wpoezjiidzieteżoto,bytęorganicz-
ność,dlasztukiniezbędną,opanowaćnieniszczącjej,kiełznaćnie
kiełznając”132.Wpisanywwierszeorganiczny,azarazemkosmicz-
nyispołecznyrytmistnieniastajesiędlabadaczypoezjiobrazem
rytmukultury.
Odoznaniulirycznym,któreprzenikapostaćpoetyckiegoryt-
mu,wspominatakżeSeamusHeaney.Renévillełączyłwsposób
mistycznyrytmwierszazodwiecznym,kosmicznymrytmemnatu-
ry,dlaŁukasiewiczaiHeaneya,którzyograniczajątęperspektywę
dodoświadczeniaczasuhistorii,utwórlirycznypozostajebliski
przeżyćposzczególnegoczłowieka.Wwykładziezokazjiprzyjęcia
literackiejNagrodyNoblaHeaneywspominałczasdzieciństwa,
októrymmówił:flByliśmytaksamopodatninabodźcezzewnątrz
jakwodadopicia,którastaławwiadrzewnaszejpomywalnina-
czyń:ilekroćprzejeżdżającypociągwywoływałdrżenieziemi,tyle-
kroćlustrowodymarszczyłosiędelikatnie,koncentrycznieiwab-
solutnejciszy”133.Zapamiętanywówczasobrazzmarszczekna
lustrzewodyposłużyłmudosformułowaniametaforypoezji:poe-
zjaflustanawia[...]ładtaksamowiernyoddziaływaniuze-
131J.Łukasiewicz:Rytm,czylipowinność.Szkiceoksiążkachiludziachpo
roku1980.Wrocław1993,s.8,169.
132Ibidem,s.173.
133S.Heaney:Zawierzyćpoezji.WykładzokazjiprzyjęcialiterackiejNagrody
Nobla.Przeł.A.Szostkiewicz.W:Zawierzyćpoezji...,s.283.
