Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
wdwudziestoleciumiędzywojennym,azaliczanyprzezChrząstow‑
skądogrupyseniorów,podkreślałwagęimockontrastu,który
jestbudulcemparadoksu.WeseistycznejksiążceCzasotwartypisał
oważnychwchrześciaństwiekontrastach—siłyisłabości,ciem‑
nościiblasku.
Biblialubikontrasty.SiłaBoganieukazujesię,dopókinieobjawi
sięcałasłabośćczłowieka.Dopieronajgłębszaciemnośćrozjaśnia
blaskBoży6o
Analizującpoezjękapłańską,trudnooprzećsięwrażeniu,że
paradoksalnośćjęzykapoetyckiegostajesięcechąmiędzypokole‑
niową.Poparadoksbowiemchętniesięgał,należącydośredniego
pokoleniakapłanówpiszącychwiersze,Wacławoszajca.Wyznałon
wrozmowiezSergiuszemSterną-Wachowiakiem,żeupodstawjego
pisarstwależymyślenieopartenaparadoksie,wewnętrznejsprzecz‑
ności,któreprzekładasięnalogikęjęzykapoezji:
mojemyśleniejestłasenaparadoks,naniemożliwość,na
wewnętrznąsprzeczność,atymwszystkimlogikapoezjiżywisię
bardziejniżjakakolwiekinnalogika7o
Kapłanisygnalizująskupieniepoetyckiejrefleksjinaparadok‑
sienietylkowautotematycznychwypowiedziach,widaćtoprzede
wszystkimwichpoezji.Jużsamoglądtytułówtomikówpoetyckich
pokazujecharakterystycznąpredylekcjępoetówdomyśleniaopar‑
tegonasprzecznościachiopozycjach.Wystarczyprzywołaćzbiór
WacławaoszajcyResztawiększaodcałości,tomikz1985rokuTyzabli-
sko,myzadalekoorazzbiórrozmówznimPrzyświecyiogarku,także
jegoautorstwaomówieniepoezjiJanaTwardowskiegozatytułowane
Onadmiarzerzeczyktórychmało.SamJanTwardowski—nazwany
wostatniowydanejbiografiiflKsiędzemParadoksem”8—podobnie
tytułujeswojeteksty—WielkamałaczyMniejwięcej.Bywaitak,że
jużwsamymtytulewystępujesłowoparadoks,jakwwierszupara-
doksyJanuszaPasierba,literalnieeksponująctęfigurę9.Możnawięc
przyjąć,żeparadokswpoezjikapłanówjestrozpoznawalnyjako
6J.Pasierb:Czasotwarty.Pelplin1992,s.62—63.
7W.oszajca:Mistykaciała.W:Idem:Przyświecyiogarku(rozmowy,eseje,szkice)o
Poznań1995,s.185.
8M.Grzebałkowska:KsiądzParadoks.BiografaJanaTwardowskiego.Kraków2011.
9
Por.M.Korolko:Sztukaretoryki.Przewodnikencyklopedycznyretoryki.War‑
szawa1998,s.116—125.DonajważniejszychfigurmyśliKorolkozaliczyłparadokson
(napięcie)iaporię(powątpiewanie).
11
