Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
niekonstatowałEdwardBalcerzan,autorszkicuHSprzecznościowa”
koncepcjaliterackości13,określającparadoksjakoflsednopoezji,war‑
tośćpisarskąorazniebanalnącechętekstu”—cowynositękatego‑
rię,niegdyśutożsamianązbłędemlubzaburzeniemkomunikacji,
donobilitującejpozycjiczynnikawspółdecydującegoopotencjale
literatury.Zdaniemuczonego,istotą
literackościjestrelacjasprzecznościowa[…].Wkomunikacji
praktycznejniejestdopuszczalne,byjednocześniebyłoAinie-
-A;wkomunikacjiliterackiej—odwrotnie—jesttonietylko
nagminne,aleinieodzowne14o
Paradokstkwiwistocieliterackościjakorelacjasprzecznościowa,
zktórejrodzisięzarównotragizm,jakikomizm.Uobecniasięona
wniektórychstylachpisarskich,przybieraformęmowyzaprze‑
czonej,stajesięgrąantytezczyoksymoronów.Niezaskakujewięc
wcale,żepodnosząsięgłosyrozszerzająceflstwórczą”mocpara‑
doksunacałąsztukę.HugonFriedrichwklasycznejjużStrukturze
nowoczesnejlirykiuznajedysonansowenapięciazaflcelcałejsztuki
nowoczesnej”
15
.Przemawiaonajęzykiempełnymzagadek,niepo‑
koju,któryjestjednakniezwykleproduktywny.Wystarczyprzy‑
wołaćzabadaczemtwórczośćprzedstawicielilirykieuropejskiej
XXwieku—odniemieckichwierszyRaineraMariiRilkegopo
anglosaskieThomasaStearnesaEliota.
Nietracączatemzoczuinnychpoetówświeckich,równieżteo‑
retykówliteratury,wartoprzyjrzećsiętwórczościksięży,wktórej
figuraparadoksuodgrywaszczególnąrolę.Służyprzedewszystkim
(re)interpretacjiwspółczesnegoświata,cywilizacjiikulturywper‑
spektywieaksjologiisacrum,odwołującejsiędochrześciańskich
fundamentówśródziemnomorskiejkultury.Paradokswtwórczo‑
ściksiężytowięcnietylkofiguraświadczącaorzemioślepoetyc-
kim,floperacja”nasłowie/języku,tocoświęcej,tokonstrukcjaodda‑
jącaduchasamejteologii.Dotegoekspresyjneparadoksypozwa‑
lająksiężompoetomoddziaływaćnaczytelnika,wstrząsaćnim,
budzićuśpionesumienia,zmuszaćgodorefleksjiizadumynad
światemorazkondycjączłowieka,azarazembudowaćpodstawy
13
E.Balcerzan:HSprzecznościowa”koncepcjaliterackości.W:Sporneibezsporne
problemywspółczesnejwiedzyoliteraturzeoRedoW.Bolecki,R.Nycz.Warszawa2002,
s.11—24.
14Ibidem,s.22.
15H.Friedrich:Strukturanowoczesnejliryki.Tłum.E.Feliksiak.Warszawa1978,
s.31.
13
