Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRZEKLĘCI,BARBARZYŃCY,DZICY
29
Literaturaprzyjęłazatemiprzejęłaobszarydotądtradycyjniepozaliterackie–
pamiętnikiiDalfabety”(AntoniSłonimski,MarianBrandys,KazimierzBrandys,
StefanKisielewski,TadeuszKonwicki),notatki,zapiski,dzienniki(ZofiaNał-
kowska,MariaDąbrowska,ZygmuntMycielski,AnnaKamieńska,MaciejCisło),
epistolografięieseistykę(KonstantyJeleński,CzesławMiłosz,JerzyGiedroyc).
Narodziłysięirodząformypośrednie–reportażefabularyzowane,literatura
faktu(HannaKrall,RyszardKapuściński,AndrzejStasiuk),coraztrudniejpod-
dającesiętradycyjnejklasyfikacjigatunkowej.Zamiastwięcposługiwaćsiępo-
jęciami:powieśćinarrator,wniektórychprzypadkachnależałobyraczejpowie-
dzieć–Dautobiografiajednostkiocechachpisarza”.Znamiennajestwypowiedź
RyszardaKapuścińskiego,którapadławjednymzwywiadów:tojajestemboha-
teremImperium,Hebanuiwszystkichmoichreportaży–idoprawdyniemawtym
cieniapychy,ajedyniestwierdzeniefaktu.
AndrzejZieniewiczposługujesięterminem:Dżywypodmiottekstowy”4,pod-
kreślającniejednorodnośćczłonówokreślających,odpowiadającązłożonościsy-
tuacjipodmiotu–istniejącegorównocześniewtekścieipozatekstem.Natomiast
BogusławBakuła,piszącoautorze,któryjakopersonapodejmujegręzeświatem
idziełem,wskazujepodstawowesposobytejgry(strategieartystyczne):autokre-
ację,autoanalizęiautodestrukcję.5
Postawawyzwania,którąCzermińskauznałazadominantęprozywspółczesnej,
bezwątpieniadotyczyrównieżwypowiedzilirycznej.Gra,prowokacja,rola,ma-
ska–topodstawowekategorieodnoszącesiędolirykiXXwieku,stanowiąceisto-
tęwypowiedziznaturyrzeczyDnastawionejnaodbiorcę”.Tylkopozorniebowiem
Dpoezja[ł]niestwarzamożliwościkuczęstemuakcentowaniutakdalekoidących
środkówidentyfikacjiautorazbohaterem”.6
Nawetpoeciodlegliiświadomiedystansującysięodromantycznychimoder-
nistycznychtradycjigrająwswoichwierszachbiografiąutkanązeszczegółowych
enuncjacjidotyczącychczasu,miejsciosób.CzesławMiłosz,Dzawszetęskniący
doformybardziejpojemnej”,stworzyłformępoetyckiegonotatnika,wktórym
mieszcząsięodautorskiekomentarze,wprostwypowiadaneopinie,zwrotydoczy-
telnika,fragmentyprzeprowadzonychrozmów,Dbrulionowe”zapiski.Przycałym
programowymlekceważeniuinonszalanckimironizowaniunatematDnieżywego
niedźwiedzia”widaćwtymniezwykłądbałośćowizerunekwłasnyipotrzebępo-
4Autobiografizm.Przemiany–formy–znaczenia,s.118.
5
BogusławBakuła,Maskaigraczyliautorwkulturzewspółczesnej,[w:]idem,Antylatarnik
iinneszkiceliterackieipublicystyczne,Poznań2001,s.49–54.
6BagdanPrejs,Wspólnik,[w:]Któryjest.RafałWojaczekwoczachprzyjaciół,krytykówibadaczy,
red.RomualdCudak,MaciejMelecki,Katowice2001,s.187.
