Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TeoriawychowaniaBogdanaNawroczyńskiegowperspektywiezałożeńpedagogikił
19
studiaprawniczenaCesarskimUniwersytecieWarszawskim(Kaczorowski,2004,
s.602).Niestety,Uniwersytetbyłzrusyfkowany,awykładowcy,przedewszystkim
Rosjanie,prezentowaliniskipoziomintelektualny.Stądteż,wceluposzerzenia
swoichwiadomości,uczęszczałrównieżnaprywatneseminariaH.Struvego,który
będącprofesoremUniwersytetu,prowadziłdodatkowo,wswymmieszkaniu,zaję-
ciawjęzykupolskim4.
W1905rokuwKrólestwiePolskimwybuchłarewolucja.Doszłodorozruchów
robotniczych,aniepokojeobjęłyrównieżCesarskiUniwersytetWarszawski.Na-
wroczyńskiwziąłudziałwstrajkustudentówiwichimieniuwręczyłkuratorowi
szkolnemuSzwarcowipetycję,którejbyłautorem(Okoń,1993,s.298).Sformu-
łowanybyłtammiędzyinnymipostulat„przywróceniaUniwersytetowiWarszaw-
skiemujegopolskiegocharakteru”(Kieniewicz,1981,s.510).
Poupadkurewolucjiizamknięciuuczelni,NawroczyńskiudałsiędoBerlina.
PodczasrocznegotampobytustudiowałflozofęipsychologięnaWydzialeFilo-
zofcznymUniwersytetuBerlińskiego.StudiatekontynuowałnastępniewLipsku,
którywówczassłynąłjakoświatowyośrodekmyślipedagogiczno-psychologicz-
nej.Spędziłtamdwalata,awgroniejegowykładowcówznajdowałysiętakie
znakomitościjakW.WundtiP.Barth(Mońka-Stanikowa,1996,s.12–13)5.Stu-
diówjednaknieukończyłiw1909rokuwróciłdoWarszawy,gdziewprywatnych
szkołachśrednichprowadziłzajęciazpropedeutykiflozofiiliteraturypolskiej.
Wtymokresieczęstomiewałzatargizpolicjązpowodudziałalnościpolitycznej,
jakąprowadziłwramachZwiązkuMłodzieżyPolskiej.Zostałnawetaresztowany,
apowyjściuzwięzieniaw1911roku,abyuniknąćdalszychrepresji,wyjechałdo
Dorpatu.Natamtejszymuniwersytecieodbyłstudiaprawnicze,którychzwieńcze-
niembyłarozprawazatytułowanaPrawonarodówiprawoprzyrodzonewtrzech
księgachHugonaGrocyusza„Oprawiewojnyipokoju”,napodstawiektórejuzy-
skałdyplomprawniczypierwszegostopnia(Mońka-Stanikowa,1987,s.22).
KolejnyetapjegożyciawiążesięzpobytemweLwowie.NatamtejszymUni-
wersyteciekontynuowałprzerwanewLipskustudiazflozofiipedagogikioraz
polonistyki.JegomistrzemwzakresiedwóchpierwszychkierunkówbyłK.Twar-
dowski,zzakresupolonistykisłuchałwykładówW.Bruchnalskiego,J.Kallenba-
chaiJ.Kleinera.JednaktopodkierunkiemTwardowskiegonapisałrozprawęPro-
legomenadonaukiojakościsądówiw1914rokuzostałdoktoremflozofi(Okoń,
1993,s.300–301;Mońka-Stanikowa,1996,s.13).
PoobroniedoktoratuNawroczyńskipodjąłnanowopracędydaktyczną
wwarszawskichszkołachśrednich.KontynuowałtozajęciepodczasIwojnyświa-
towejizdobyłnatympoluznacznyautorytet.Jużjakouznanypedagogwłączył
sięczynniewodbudowępaństwapolskiego.WokresieIIRzeczpospolitejpeł-
niłszeregodpowiedzialnychfunkcjizwiązanychzeszkolnictwem,międzyinnymi
byłkierownikiemOddziałuPedagogikiOgólnejutworzonegoprzyKomisjiPeda-
gogicznejMinisterstwaWyznańReligijnychiOświeceniaPublicznego,zasiadał
4
W.Okoń(1993,s.299);HenrykStruve(1840–1912),jedenzpierwszychhistorykówflozofi
polskiej,tworzyłpodwalinypodnaukowąmetafzykę.Zob.A.Aduszkiewicz(red.),(2004,s.484).
5
PaulBarth(1858–1922),niemieckiflozofipedagog,zwolennikrespektowaniaczynników
społecznychwwychowaniu,zob.W.Okoń(2007,s.42);WilhelmWundt(1832–1920),niemieckipsy-
cholog,fzjologiflozof,jedenztwórcówpsychologiieksperymentalnej(tamże,s.466).
