Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
praktycebadawczej.Jednakhistorycznądynamikęliteratury
porównawczejmożna,jaksądzę,ująćwbardziejafirmatywny
sposób.Myślętutajozaangażowaniuetycznymwświatinnego,
wjakimśsensiedeterminującymkażdywysiłekporównania,po-
czynającodtradycyjnejnszkołyfrancuskiej”,poprzezczytanie
wramachliteraturyświatowejczyperspektywypostkolonialnej.
Zaangażowanietostajesięzaślekturą(jeśliciąglemyślećohi-
storycznejdynamicetrybówporównywania)stopnioworezyg-
nującązposzukiwaniauniwersaliówwspólnychdlabadanych
kultur-czytowpokładachtreścistarożytności,czytowteorii
literatury-narzeczugruntowaniaperspektywizmuiakcento-
waniaróżnicyiodrębności.Iwtymjednakwzględzienietrudno
ustrzecsięzagrożeń,jakieniesiezsobąepistemologicznakatego-
rianiewspółmierności,którazawładnęłanaukowymdyskursem
humanistycznymwdrugiejpołowieXXwieku,mniejwięcejod
publikacjiw1962rokuStrukturyrewolucjinaukowychTomasa
Kuhna.Niewspółmiernośćzastąpiładziewiętnastowiecznąideę
uniwersalnejnauki,niwecząctrudszerokorozumianejtranslacji.
Kiedynicniedajesięzniczymporównać,triumfujepolitykatoż-
samości,anieredukowalnaróżnicaniejestuszanowanieminnego,
leczkategoriąsankcjonującąślepąplemiennośćiniepluralistycz-
nyrelatywizm(Waters2010:57-104).
Abywyjśćzimpasuniewspółmierności,wartoprzyjrzećsię
bliżejwspomnianejjużpolemice,jakąpodejmujeEmilyApter
zliteraturąświatową,awszczególnościjejniezgodzienawy-
mywanieróżniczliteraturlokalnych-zabieg,którymanacelu
wprowadzenieichwglobalnyobiegizwiększeniestanuposiada-
niakulturyneksportującej”swojeteksty.Wyraźniewidaćtunie-
chęćdozdystansowanego(bezstronnego)zaangażowaniaDavida
Damroscha,zakładającego,żeworldliterature,rozumianajako
pewientryblektury,musipociągaćzasobąneliptycznąrefrakcję”
(zniekształcenie,załamanie;Damrosch2014:100-130).Tosfor-
mułowanieDamroschaoznaczawistocieakceptacjętransferu
wykluczającegoaspektynieprzetłumaczalne.Dokładniewtym
samymduchu,coprotestEmilyApter,dokonujesięzresztąhi-
szpańskarecepcjaworldliterature.WrozumieniuMarioJ.Valdé-
sajednymzefektówstosowaniakategoriiliteraturyświatowejjest
Zwrotetyczny
13
