Pogranicze folkloru i kultury popularnej w wielkomiejskiej Łodzi

Przemysław Owczarek, Krystyna Radziszewska

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-8331-235-4

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania:

2023

Liczba stron:

372

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

. Pogranicze folkloru i kultury popularnej w wielkomiejskiej Łodzi. Red. Owczarek, Przemysław; Radziszewska, Krystyna . Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2023, 372 s. ISBN 978-83-8331-235-4

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A2 Owczarek, P.

A2 Radziszewska, K.

T1 Pogranicze folkloru i kultury popularnej w wielkomiejskiej Łodzi

PB Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

PP Łódź

YR 2023

SN 978-83-8331-235-4

Bibliografia BibTex:

@Book{ 299793, author = "", editor = "Owczarek, Przemysław and Radziszewska, Krystyna", title = "Pogranicze folkloru i kultury popularnej w wielkomiejskiej Łodzi", publisher = "Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego", year = "2023", address = "Łódź", isbn = "978-83-8331-235-4" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU -

ED - Owczarek, Przemysław

ED - Radziszewska, Krystyna

TI - Pogranicze folkloru i kultury popularnej w wielkomiejskiej Łodzi

PB - Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

CY - Łódź

PY - 2023

SN - 978-83-8331-235-4

ER -

Netografia (standard APA):

. Red. Owczarek, Przemysław; Radziszewska, Krystyna. Pogranicze folkloru i kultury popularnej w wielkomiejskiej Łodzi [baza danych online] Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2023 [dostęp: 25 08 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/pogranicze-folkloru-i-kultury-popularnej-w-wielkomiejskiej-lodzi-przemyslaw-owczarek-krystyna-299793.

kultura wielkomiejska, pieśni robotnicze, powieści gazetowe, opowieści rysunkowe, umor prasy codziennej

Książka jest poświęcono literackiej kulturze popularnej kształtującej się w Łodzi – mieście, które przeżyło gwałtowną transformację z sennej osady w wielki ośrodek przemysłu włókienniczego. Publikacja składa się z dwóch zasadniczych części. ...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-8331-235-4

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania:

2023

Liczba stron:

372

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Krystyna Radziszewska, Wielokulturowa Łódź – między historią a codziennością9
Przemysław Owczarek, Między folklorem a kulturą popularną37
Przemysław Owczarek, Pieśni robotniczej Łodzi. Od połowy XIX w. do 1939 r49
Katarzyna Badowska, „Podkasana Muza” w druku. Przedwojenne łódzkie kuplety, czyli o pewnym typie „literatury-ulicznicy”123
Bartłomiej Cieśla, Twórczość satyryczna na łamach łódzkiej prasy humorystycznej (do 1939 r.)147
Karolina Kołodziej, Powieść odcinkowa na łamach „Expressu Wieczornego Ilustrowanego” w dwudziestoleciu międzywojennym163
Karolina Kołodziej, Odcinkowe historyjki obrazkowe na łamach „Expressu Wieczornego Ilustrowanego”171
Krystyna Piątkowska, Przemysław Owczarek, Mityzować i zarabiać. Impresje na temat łódzkiej reklamy do końca lat 30. XX w185
ANTOLOGIA197
I. PIEŚNI I PIOSENKI ROBOTNICZE1.1. Pieśni pamięci o wsi (pochodzenia ludowego)N.N., Jechali panowie z rana na pole199
N.N., Cego kalinko w dole stois?200
N.N., Jasna nasza korona201
N.N., Bodajże cię moja mała203
N.N., Tu me nocka zdybała203
N.N., U konika siwa noga203
1.2. Pieśni pracyN.N., Wstaję rano, jak najraniej204
N.N., A ty orzesz, a ty siejesz (przeł. z jidysz Dariusz Dekiert)205
N.N., Fabryczna dziewczyna206
N.N., Motor207
1.3. Pieśni wiaryJan Gutner, Gdybyś się Jezuniu w Łodzi urodził208
Walenty Kotarski, Bóg się rodzi208
[Szymon Frug], Piasek i gwiazdy (przeł. z jidysz Dariusz Dekiert)209
1.4. Pieśni walki (o upodmiotowienie w społeczeństwie klasowym)N.N., Boże, coś Polskę210
Eugeniusz Pottier, Międzynarodówka212
Bolesław Czerwieński, Czerwony sztandar214
N.N., 1 maj 1896 roku215
N.N., Śmierć prowokatora216
N.N., Na barykady217
N.N., Oprawcom Łodzi218
N.N., Ballada o Okrzei219
N.N., Śmierć Kunitzera220
Zygmunt Ból, Łodzianka221
N.N., Jest na Długiej kamienica222
N.N., Pieśń więzienna223
Aleksy Rżewski, Bez pracy i chleba224
Jan Gutner, Kolęda dziadowska226
Zula Pacanowska, Pieśń o Łodzi227
1.5. Ludyczne pieśni masowe (zabawa, rozrywka, sensacja, miłość)N.N., Zawsze klawo jest w zapusty228
N.N., W czynszowej kamienicy229
N.N., Kominiarz230
Walenty Kotarski, W bałuckiej cichej dzielnicy231
N.N., Moc było zbrodni na świecie233
N.N., Na jednym cmentarzu234
N.N., Życie złodzieja237
2.1. Pieśni o mieścieAntoni Teodorczyk, W mieście Łodzi na Szlezyngu238
N.N., Cztery mile lasu239
N.N., Niedziela w Czarnocinie240
N.N., Przyjechał Wojtek do Łodzi241
N.N., Hej, Łodzianko, czemuś smutna242
Anna Eckersdorf-Kalinowska, Stara Łódź243
N.N., Bałuty245
N.N., Nie ma jak to w mieście Łodzi246
Carl Heinrich Schultz, Szlagiery łódzkiej ulicy (przeł. z niemieckiego Małgorzata Półrola)247
N.N., Panna Franciszka250
N.N., Dorożkarz łódzki251
N.N., Hej, na Rynku Geyera251
Carl Heinrich Schultz, Szlagiery łódzkiej ulicy (przeł. z niemieckiego Małgorzata Półrola)252
2.4. PodwórkaMojżesz Puławer, Żydowscy muzykanci podwórkowi w Łodzi (przeł. z jidysz Dariusz Diekiert)253
Mojżesz Puławer, Ślepy Maks (przeł. z jidysz Julia Makosz)255
Mojżesz Puławer, Berke – śpiewak podwórkowy z laską (przeł. z jidysz Krystyna Radziszewska)257
Alfred Renner, Podwórkowi muzykanci (przeł. z niemieckiego Krystyna Radziszewska)259
Mojżesz Puławer, Kataryniarze (przeł. z jidysz Natalia Krynicka)261
2.5. Majówki w parkach i na terenach zamiejskichN.N., Na majówkę w Mani lesie264
N.N., W Łagiewnikach na majówce265
2.6. ImieninyN.N., Na Bałutach klawa dzisiaj jest zabawa266
N.N., Mańki imieniny267
II. ŁÓDZKIE KUPLETYJ. Ciechanowski, Ja nie, już nie269
N.N., Obrazki łódzkie270
N.N., Na Bałutach273
As-Pik, Niedziela na Bałutach274
N.N., Andzia z Kozin276
Stanisław Śliwiński, Frajda w Helenowie277
Stanisław Śliwiński, Oj-ra łódzka278
B. Bronowski, Kominiarczyk280
N.N., Karnawał w Łodzi281
Walenty Kotarski, Boże Narodzenie w Łodzi282
… po polskuHieronim Schiff, Łódzkich rymów kilkoro283
X.X., Szopka łódzka283
Mi-mo, Czekaj tatka…289
Daktyl, Kraina płócien290
N.N., 30-lecie292
N.N., Strofy o Łodzi i łodzianach [I]292
Daktyl, Łódzki asymilator297
N.N., Strofy o Łodzi i łodzianach [II]298
Loup, Sąd301
Karol Śmich, Łódź304
H.Pł., Lew305
N.N., Bije Kuba…305
Wacław Drozdowski, Budowa teatru. Komedia w 3 aktach306
H. Płochocki, Pod pręgierz: BUDUJĄ, BUDUJĄ307
Pierrot, Oda do łodzianki307
Wład., Łódzkie bajki308
Meteor, Poetom z łaski swojej310
… w jidysz (przeł. Agnieszka Żółkiewska)Josef Miler, Dzisiejsi narzeczeni311
[Lejb Berman], Pytania311
Graf Kali, Minuta dla śmiechu312
[Lejb Berman], Moja kuczka313
Ge-Ka, Żydowski nudnik314
Graf Kali, Zarobek mojego wujka Eliego. Humoreska314
Graf Kali, Purimowy liścik z Zakopanego. Od żony do męża316
Graf Kali, Zarobek po amerykańsku317
Kowner, Moja żona319
Graf Kali, Wielki spadek320
Graf Kali, Nasza kuczka322
Bag., Moje spotkanie z cadykiem aleksandrowskim, oby żył długo i szczęśliwie, amen…323
… po niemiecku (przeł. Małgorzata Półrola)Wilfried Spectator, Łódź stoi na głowie324
Wilfried Spectator, Wolny jak ptak... (Piosenka o forsie)324
Wilfried Spectator, Idzie plajta325
Wilfried Spectator, Sekutnica albo jak to wygląda w gazecie „Echo”325
… po rosyjsku (przeł. Anna Bednarczyk)Wujek Mitia, Pieśń bałuciarza326
IV. POWIEŚĆ BRUKOWA W ODCINKACHLudwik Starski, Helena Ordężanka, Tajemnice łódzkiego cmentarza. Sensacyjny romans z życia Łodzi327
V. ODCINKOWE HISTORYJKI OBRAZKOWEO żywocie Moryca Konto – rapsody frywolne. Wielki łódzki film obyczajowo-kryminalno-manufakturowy w aktach i częściach341
Łódź w dobie chłopczycy. Wielka rewia karnawałowa „Expressu” w 4 seriach. Rys. St. Dobrzyński345
VI. TEKSTY REKLAMOWE6.1. Teksty reklamowe z kalendarza „Łodzianka” i tygodnika „Śmiech”, 1903–1913350
6.2. Teksty reklamowe Grafa Kali (Lejba Bermana) z jednodniówki Akdumos, 1936 (przeł. z jidysz Julia Makosz)355
Indeks nazwisk365

WielokulturowaŁódź–międzyhistoriąacodziennością

szowego.Od1lipca1827r.istniałobowiązekprzeprowadzeniasiędorewiru,zktórego

zwolnionezostałypewnegrupyŻydów10.Wielokrotnieposzerzanyrewirprzestałistnieć

12marca1861r.namocyukazucaralikwidującegorewiryżydowskie.Osadnicyżydow-

scypochodzilizmiastiosadwKrólestwiePolskim,atakżezewschodnichczęścibyłego

WielkiegoKsięstwaLitewskiego.Migracjatychostatnich,nazywanychnlitwakami”,nasi-

liłasięwostatnichdziesięcioleciachXIXw.,poukaziecaraz1882r.,kiedyŻydzizostali

zmuszenidoopuszczeniazachodnichgubernicesarstwarosyjskiego.Uciekaliwtedyrów-

nieżprzedcorazczęstszymipogromami.

ArturGlisczyńskiiAntoniMieszkowskiwszkicachpoświęconychŁodzizkońca

XIXw.zauważylinieobecnośćnakartachhistoriimiastapolskichnazwisk:

zamiastherbowychludziirozgłośnychnazwisk,ﬁgurującudzoziemskieniemiledla

uchabrzmiąceﬁrmyfabrykantów,którzyzamiastdługichgenealogiiantenatów,ciągną

zasobąogromnerzeszepracowników,cozwykłymirękamizbudowali,wciągulatsto-

sunkowoniewielu,podstawydlamaszynwielkichaskomplikowanych11.

Teobcobrzmiącenazwiskawłaścicielifabrykorazichfabrykipojawiająsięwlicznych

pieśniachrobotniczych.BrakgłośnychpolskichnazwisknieoznaczałbrakuPolaków.Nie

posiadalionijednakkapitału,dozaoferowaniamielijedynieręcedopracy,tworzącwielką

rzeszętaniejsiłyroboczej,bezktórejniemożliwybyłbytakszybkirozwójprzemysłu.Byli

togłównieuwłaszczeniw1864r.małorolniibezrolnichłopinieposiadającyżadnego

doświadczeniawwytwórczościrękodzielniczej.Uwłaszczeniechłopówbyłoniewyczer-

panymwręczźródłemrozwojudemograﬁcznegoŁodzi12.Ludnośćwiejskamigrowałaze

wszystkichguberniKrólestwaPolskiego,choćdominowaliprzybyszezgubernikaliskiej,

piotrkowskiejiwarszawskiej13orazzpodłódzkichwsi,jakChojny,Bałuty,którewXXw.

przekształconezostałyostateczniewdzielniceŁodzi.Różnorodnepochodzenienarodowe

orazspołecznenapływającejdomiastaludnościstwarzałowyjątkowąsytuacjęnakładania

sięróżnychwzorcówkulturowych.

Łódźjakoprężnierozwijającesięmiastoprzemysłowemiałaodpoczątkuzróżnicowa-

nyskładnarodowościowy,coistotniejsze,niezwykłewporównaniuzinnymimiastami

KrólestwaPolskiegobyłyproporcjeudziałuwogólemieszkańcówprzedstawicieliróżnych

nacji.Odpołowylat20.XIXw.zacząłsięszybkiprzyrostliczbyludnościmiasta.Już

w1842r.zliczbąokoło17tysięcymieszkańcówŁódźstałasiędrugimpoWarszawie

miastemwKrólestwiePolskimpodwzględemliczbyludności14.W1841r.zostałastolicą

okręguizyskałaprawamiastagubernialnego.Masowynapływosadnikówspowodował

10ZwolnieniateszczegółowoopisujeOskarFlatt,OpismiastaŁodzi…,s.38–45.

11A.Glisczyński,A.Mieszkowski,Łódźmiastoiludzie,Łódź1894;cyt.za:„BudzisięŁódź…”.Obrazy

miasta–międzyliteraturąapublicystyką.Antologia,częśćII,red.M.Kucner,A.Warda,K.Kołodziej,

Łódź2022,s.45.

12Zob.J.Janczak,LudnośćŁodziprzemysłowej1820–1914,nActaUniversitatisLodziensis.FoliaHisto-

rica”1982,R.11,s.58.

13Zob.tamże,s.86.

14Zob.J.Janczak,StrukturaspołecznaludnościŁodziwlatach1820–1918,[w:]Polacy,Niemcy,Żydzi

wŁodziwXIXiXXwieku.Sąsiedzidalecyibliscy,red.P

.Samuś,Łódź1997,s.41.

Brak wyników

Pogranicze folkloru i kultury popularnej w wielkomiejskiej Łodzi

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra