Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Teoretycznenovumaproblemreprezentacjirzeczy
23
zrozumiałym.Wynikatochoćbyzfaktu,żejużpodmiotowaperspektywa
ireprezentacyjnycharakterwiedzywpostaciideisprawiają,iżpostrzeganie
(fr.sentir,łac.sentire)jestprocesemwystępującymnieodłączniezaktamimyśle-
nia.Popierwszedlatego,żepojęciecogitareKartezjuszrozumiedośćszeroko,
jakowszelkieaktyzachodzącewumyśle
22
,dlategoteżdoznawaniejestpewną
odmianąintelektualnejczynnościbytumyślącego.Podrugie,percepcyjnatreść
odnosisiędoidei-tezaśobecnesąwrescogitansiniewystępująanipostronie
przedmiotu,aniwżadnejprzestrzenipomiędzypodmiotemaprzedmiotem.
Wyraźneodróżnieniedwóchmetafzycznieodmiennychnaturskutkowało
tym,żeniemauKartezjuszaobszaru,wktórymwystępowałybyewentual-
neelementymediacyjnepomiędzyumysłemarzeczami,będącenośnikami
zmysłowychtreści.Totakżepowoduje,iżproblempercepcji-jakpodkreśla
KurtSmith-musibyćnietylkoopisywanyzużyciemterminówepistemolo-
gicznych,aletakżeontologicznych
23
,tymbardziejżeto,comacharakterbytu,
jestuKartezjuszatożsamezwszelkimitreściamiifunkcjamiświadomości.
Innymisłowy,biorącpoduwagędualizmmetafzycznyiuznanierealności
rzeczywistościpozaumysłem,analizaprocesupostrzeganiawinnaprzyjąćza
punktwyjściaepistemologicznekonsekwencje,wynikającezbytowejodmien-
nościobusfer.Natymtległównymproblemembędzierozpoznaniezwiązku
pomiędzyposzczególnymiideaminabytymiawywołującymijeprzedmiotami
fzycznymi.
Jakwiadomo,wedługKartezjuszarealneistnienierzeczypozaumysłem
jestgwarantowaneprzezboskądoskonałość.Przechodzączrozważańmeta-
fzycznychdoomawianiarelacjiświatarzeczywzględemjaźni,Kartezjusz
niemusiwykazywaćistnieniasferyprzedmiotowejprzezinneniżteologicz-
neuzasadnienie.OdwołaniesiędoBogajest-jegozdaniem-mocniejszym
argumentemnarzeczrealnościświataniżbezpośrednieuznaniejegoistnienia
napodstawiedoświadczenia.Rzeczywistośćprzedmiotowajestwpierwszej
kolejnościuznanazarealnąnienapodstawiedoświadczenia,leczzjasnej
iwyraźniejideisubstancji,którąpodmiotposiada.Resextensazawieraatrybuty,
onezaśsąjejjedynymimanifestacjami.Substancjajesttym,czymjest,dzięki
swoimwłasnościom-poznajemytylkojejcechy,zatemsubstancjaistnieje
imożebyćpostrzeganajedynieprzezwłasności.Filozofapercepcjibędzie
więcpewnymdookreśleniemtezesencjalnejmetafzykiiprzedstawieniem,
wjakisposóbwpostrzeżeniuoddziałująlicznemodisubstancjimaterialnej,ze
względunajejistotoweokreślenia.Esencjalizmwodniesieniudoprzedmio-
22
Por.R.Descartes,Lesprincipes…,op.cit.,s.574.
23
K.Smith,Descartes’sOntologyofSensation,flCanadianJournalofPhilosophy”
,Vol.35,
No4/2005,s.564.
