Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Przedsłowie
wiekuoNiemcewiczu,otym,żeflNiepisałonwprawdzieobszernychrozpraw
ojęzyku,którychtyleukazałosięnapoczątkuXIXwieku;aleprzykażdej
sposobnościwzywałspołeczeństwodopielęgnowaniajęzykaojczystego”10,
opatrujebadaczsążnistymprzypisemciągnącymsięprzezniemalpełnedwie
strony,wktórymwymieniabliskopięćdziesiąttekstów(książek,rozprawiarty‑
kułów,niekiedytylkoListówdoredaktora…,któreukazałysiępomiędzyrokiem
1804i1822)poruszającychzasygnalizowanątu–ważnądlaprzetrwanianaszej
kulturowejtożsamości–problematykę.
Wśródautorówspotykamynazwiskadośćfloczywiste”zracjiprofesjonal‑
negozajmowaniasięjęzykiempolskimjużwpoprzedniejepoce,aletakżena‑
zwiskaosóbdopierorozpoczynającychswąwalkęopolszczyznę(wymieniam
wkolejnościalfabetycznejiuzupełniam–wmiaręmożliwościikompetencji
–pominiętelubsygnowanejedynieinicjałamiimiona):JanChrzcicielAlber‑
trandi,KazimierzBrodziński,AdamCzarnocki,AdamKazimierzCzartoryski,
OnufryKopczyński,S.Krassowski,JózefFranciszekKrólikowski,Samuel
BogumiłLinde,LudwikŁętowski,StanisławKostkaPotocki,Jacek(Hiacynt)
IdziPrzybylski,IgnacyBenedyktRakowiecki,EuzebiuszSłowacki,Stanisław
Staszic,JózefKalasantySzaniawski,JędrzejŚniadecki,niejakiWyszomirski
(ituimienianieudałomisięustalić),wreszcieAugustynŻdżarski.Niektórzy
wypowiadalisięwielokrotnie,natomiastniewspominamtuotekstachanoni‑
mowychbądźopatrzonychnierozwiązanymiprzezChrzanowskiegoinicjałami,
np.flH.K.”
.Jużsamaanalizatytułówtychtekstówwydajesięnaderintere‑
sującaidogodnadosnuciawielokierunkowychrefleksji,żeprzywołamtutaj
tylkotrzyprace:OpsuciusięmowyojczystejŁętowskiego(flMiscellanea”1806),
Uwagiflozofcznenadmowąludzką,amianowiciepolskąWyszomirskiego(flNowy
PamiętnikWarszawski”1809),Rozmowaowynajdowaniuwyrazównowychwoj‑
czystejmowieKrassowskiego(flMiesięcznikPołocki”1818,nr7).Tenimponujący
wykazChrzanowskidomykastwierdzeniem:flTymwszystkimiinnymjeszcze
rozprawomirozprawkomwartobykiedypoświęcićspecjalnestudium;przecie
troskaojęzykojczystytojedenzgłównychprądówduchowychżyciapolskiego
porozbiorach”11.
10Tamże,s.141.
11Tamże,s.151.
