Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Rozdział1.Religijneczynnikipercepcjibuddyzmutybetańskiego
buddyzmustałsięXuanzang,mnichbuddyjskizVIIwieku,zwczesnegookresu
panowaniadynastiiTang.ZpielgrzymkidowieluklasztorówAzjiCentralnej
iIndiiprzywiózłonobszernąkolekcjęksiągbuddyjskich,którenastępnietłuma-
czyłnajęzykchiński.Przezwielewiekówpowstawałyliczne,wspaniałeibogato
wyposażoneklasztory.
Buddyzmchińskipokilkuwiekachdynamicznegorozwojustałsięwlatach
czterdziestychIXwiekuprzedmiotemprześladowań.Wuzong(WuTsung),cesarz
zdynastiiTang,wydałw845rokuedyktprzeciwkoobcym,cudzoziemskimwpły-
womreligijnymikulturowymnaterenieCesarstwa.Wstosunkudoezoterycznych
szkółbuddyjskichpojawiłysięzarzutyuprawianiamagiiiczarnoksięstwa.Proces
noczyszczania”dotknąłnietylkobuddystów,aletakżezoroastrian,chrześcijan
nestoriańskich,manichejczykówimuzułmanów.Hasłaobronyprzedobcymi
wpływami,wtymtakżeobcymireligiami,pojawiałysięwielokrotniewdługiej
historiiChin14.
Popieraneprzeztradycyjniechińskieśrodowiskakonfucjańskieitaoistyczne
represjewobecbuddyzmuiklasztorówbuddyjskichmiaływIXwiekuwymiar
ekonomiczny,etnicznyispołeczny.Bogactwazgromadzonewzwolnionychod
podatkówklasztorachbuddyjskichzostałyskonfiskowane,awiększośćośrod-
kówkultureligijnegoicelupielgrzymekzostałozamkniętych.Wedługraportów
urzędnikówpaństwowychnaterenieChinznajdowałosięwówczasponadcztery
ipółtysiącaklasztorówiświątyńzponadćwierćmilionowąrzesząduchownych.
Mnisiimniszki,którzypostrzeganibyliprzezoponentówzesferdworskich
jakopasożytyspołeczne,żyjącekosztemciężkopracującychipłacącychpodatkilu-
dzi,zostalizobowiązanidopowrotudoproduktywnegoekonomicznieispołecznie
życiaświeckiego.Wartoteżzwrócićuwagęnainnyaspektspołeczno-ekonomiczny
funkcjonowaniaklasztorówbuddyjskich–niewolnictwoipoddaństwochłopów:
n150tysięcyrolników,poddanychnazieminależącejdoświątyń,państwoprze-
kształciłowwolnychchłopów”15.
Wkonsekwencjirepresji,krótkotrwałych,bowystępującychniespełnaprzez
dwalata,zniszczeniuuległowieledziełsztuki,zwłaszczawykonanychzmetali
szlachetnych.NowycesarzSüanTsungjużw847rokuuchyliłedyktswojegopo-
przednika,abuddyzmibuddyjskiestrukturyorganizacyjnepowróciłydożycia,
choćnieodzyskaływcześniejszejpozycjiekonomicznejaniogromnejpopularności.
MimotoMarcoPolomógłoglądaćnatrasieswejpodróży,anastępnieopisywać
wielewspaniałychcentrówreligijnychorazimponującychprzykładówchińskiej
sztukibuddyjskiej.
Weneccypodróżnicy,oglądającmalowidła,np.wyobrażeńBuddywotocz-
niubodhisatwówAwalokiteśwaryiMahasthamaprapty,znajdującesięwgrotach
MogaowpobliżumiastaDunhuangwChinach,któreMarcoPoloidentyfikował
14
15
W
.Rodziński,HistoriaChin,s.146-148,150-152,183-185.
Ibidem,s.184.
