Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
RAMYTEORETYCZNEIKONTEKSTYBADAŃNADPOLITYCZNYMISLAMEM
Nagleświatstanąłprzedmnóstwemterminówiformalnychzasadmającychna
celuuchwycenieHnowości”tejnowejerywhistoriiislamu.Przykładowo,często
używanoterminówHfundamentalizmmuzułmański”,Hradykalnyislam”,Hislam-
skieodrodzenie”czyHpolitycznyislam”.Pojęciate,takżejakotytuływieluksią-
żekilicznychartykułów,byłyjasne,ajednocześnieniejednoznaczne23.
Odlat70.XXwiekudawnysensterminuislamismezaczniebyćłączo-
nyzrzeczywistościąmuzułmańskichruchówfundamentalistycznych,
wtymsamymteżczasieamerykańskapolitykaimediastworząpojęcie
Hpolitycznyislam”,pierwotniejakoopozycjęwobecapolitycznegoislamu
okresuświeckiegonacjonalizmuwkrajacharabskich,tj.1945–197024.
Wartotuwspomnieć,iżwątpliwościdotyczącewykorzystaniatermi-
nuHfundamentalizm”wynikałypierwotniezfaktu,iżmaonkorzenie
chrześcijańskie,zdrugiejstronyuznawano,żejestzbytdużymuprosz-
czeniem,byopisaćzjegopomocązłożonezmianyzachodzącewświecie
islamu.RozstrzygającewydałysięwnioskiBruce,aB.Lawrence,a,który
w1989rokuargumentowałzasadnośćużywaniaterminuHfundamenta-
lizm”,posługującsięarabskimiodpowiednikamiusuliiusulijja,tj.Hfun-
damentalista”iHfundamentalizm”,któreupowszechniłysięiprzyjęłyja-
kodostateczneuzasadnieniedlasensuzachodniegoznaczeniaterminu25.
JohnL.Espositozwróciłuwagę,żepołączeniefundamentalizmuzis-
lamemwprowadziłowielezamieszaniawrozumieniuistotysamegofun-
damentalizmu,wywołałoteżdyskusjęprzeciwkowykorzystaniupojęcia
Hfundamentalizm”wkontekścieislamu,główniedlatego,żezyskałoono
pejoratywnylubuwłaczającysens26.Przeciwnikiemwykorzystywania
tegoterminuwkontekścieislamubyłtakżeEdwardSaid,uznając,że
winterpretacjifundamentalizmuprzyjęłosięnietylkoutożsamieniego
zislamem,alegeneralniezewszystkim,przeciwkoczemunależywal-
czyć,czegotrzebasiębać27.Innegorodzajukrytykęprzeprowadzoną
wobecistotyfundamentalizmumuzułmańskiegoprzedstawiłGrahamE.
Fuller28,argumentując,żeterminHfundamentalizm”jestmałosatysfak-
cjonującynaokreślenieislamskiegoprzebudzenia,podtymwzględem
23M.Mozaffari,WhatisIslamism?…,op.cit.,s.18.
24A.C.Larroque,Geopolityka…,op.cit.,s.16–17.
25J.J.G.Jansen,Podwójnanatura…,op.cit.,s.34–35.
26J.L.Esposito,TheIslamicThreat:MythorReality?,OxfordUniversityPress,NewYork
1992,s.7,za:M.Kramer,Comingtoterms…,op.cit.
27E.W.Said,CoveringIslam,Vintage,NewYork1997,s.xvi,xix,za:M.Kramer,Coming
toterms…,op.cit.
28G.E.Fuller,IslamicFundamentalismintheNorthernTierCountries.AnIntegrativeView,
RAND,SantaMonica1991,s.2,za:M.Kramer,Comingtoterms…,op.cit.SzerzejAu-
torkaodwołujesiędokoncepcjiFullerawdalszejczęści.
