Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zakrespojęciaidyskusjaznaczeń„politycznegoislamu”
29
lepszymokreśleniemjestHislamizm”,którydotyczyraczejideologiiniż
teologii,pozwalateżtrafniejumiejscowićzjawiskowkontekścienowo-
czesności.JohannesJ.G.Jansenpodkreślanatomiastpodwójnąnaturę
fundamentalizmumuzułmańskiego,toznaczy–takideologiczną,jak
ireligijną,jestonzarównopolityką,jakireligią.Zasadniczepytanie
brzmibowiem,Hczyżądanieprzeprowadzeniaislamizacjispołeczeństwa
jestżądaniemnaturyreligijnej,czyraczejpolityczno-ideologicznej?”29.
Błędemjestanalizafundamentalizmumuzułmańskiegowyłączniejako
ruchupolitycznego,albointerpretacjafundamentalizmujakozjawiska
wyłączniereligijnego,fundamentalizmmuzułmańskijestbowiemjedno-
cześniefenomenempolitycznym,jakireligijnym30.JakstwierdzaKra-
mer,fundamentalizmzostałwtensposóbwłączonywdyskusjęwokół
teoretycznychramislamizmu.Początkowo,takwpublicznym,jakina-
ukowymdyskursienagruncieamerykańskim,akceptowanoterminHfun-
damentalizm”naopisanieislamizmu.Zmiananastąpiłapodkonieclat
70.weFrancji.Badaczepróbowaliznaleźćwłaściwepojęciedlanowych
ruchówislamskich,aterminislamismebyłodpowiednizdwóchpowo-
dów.Popierwsze,miałswojskirodowód,byłfrancuskiiwywodziłsięod
Woltera(wprzeciwieństwiedoamerykańskiegofundamentalizmu31),
apodrugie,jedynąalternatywąbyłterminintégrisme,którymajednak
zbytsilnezwiązkizkatolicyzmem.Wycofanoteżzużytkusynonimicz-
nośćislamizmuiislamu32.
TerminHislamizm”nadobrepojawiłsięzpoczątkiemlat80.we
francuskimśrodowiskuakademickim33,anastępnieprzeszedłdojęzyka
angielskiego,gdziezastąpiłHfundamentalizmmuzułmański”wwyspecja-
lizowanychkontekstach.NatomiastwUSA,jakpiszeKramer,wroku
1944RobertPelletreauJr.,asystentsekretarzastanudosprawBliskiego
29J.J.G.Jansen,Podwójnanatura…,op.cit.,s.11,20;por.R.Borkowski,Terroryzmpo-
nowoczesny.Studiumzantropologiipolityki,WydawnictwoAdamMarszałek,Toruń
2014,s.151.
30Ibidem,s.11;por.ibidem,s.151–152.
31Od1910rokuwUSAukazywałasiębroszuraHTheFundamentals.ATestimonytothe
Truth”,stojącawobronieHfundamentówwiary”,polemizującazmodernizmem.Od
nazwytejbroszurypochodziterminHfundamentalizm”;za:D.Motak,Nowoczesność
ifundamentalizm…,op.cit.,s.37.
32M.Kramer,Comingtoterms…,op.cit.
33Kramerzajedenzwytycznychmomentówwskazujerok1984ipojawieniesiępracy
francuskiegosocjologaiorientalistyGilles,aKepela,Leprophéteetpharaon:Lesmo-
uvementsislamistesdansl'Egyptecontemporaine(LaDécouverte,Paris1984),angielskie
tłumaczenietejpracyukazałosięw1985roku:MuslimExtremisminEgypt.ToKepel
miałspopularyzowaćtentermin.
