Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
1.Rolapaństwawgospodarceijegofunkcje
niezwykleważnajestodpowiedźnapytanie,wjakimkierunkubędąewalu-
owaćpaństwoirynek,dostosowującsiędocorazbardziejskomplikowanych
warunkówfunkcjonowaniagospodarkiglobalnej.
1010Państwoirynek0
Rozwójinterwencjipaństwa
Współczesnystangospodarkirynkowej,postrzeganyprzezdoświadczeniaroz-
wojubogatychkrajówkapitalistycznych,niejestwynikiemsamodzielnego
działaniaczytomechanizmurynkowego,czyteżmechanizmuregulacyjnego
władzypublicznej.Jestonnapewnoichwspólnymosiągnięciem,wktórym
publicznymechanizmregulującyprocesygospodarczenierozwijałsięnatyle
ekspansywnie,byparaliżowaćdziałaniasektoraprywatnegobądźzastępować
gowdziałaniu.Współdziałanieobumechanizmówwprocesiegospodarowa-
niazmieniałosięwciąguostatnichdwóchwiekówwbardzoróżnysposób.
Jednaknależypodkreślić,żenigdyniebyłorównoważnezespełnianiemprzez
władzepublicznewgospodarcerynkowejrolitzw.nocnegostróża.Postulaty
swobodydziałaniagospodarczegoiwolnościekonomicznejlaissez-faire,lais-
sez-passersformułowanowEuropieZachodniejwXVIIIw.1Woświeceniu
miałyonenaceluzwrócenieuwaginapożytkiznikomegoangażowaniasię
władzpublicznych(państwa)wnadawaniekierunkówrozwojuprywatnejgo-
spodarcerynkowej.
Należyrównocześniedodać,żewtymsamymczasierozwijałsięprotekcjo-
nizm,którynakładałnapaństwoobowiązekochrony(przedzagranicznąkon-
kurencją)produkcjitowarowejzapomocąosłonowychcełimportowychoraz
wspieraniaeksportuprzezsystemulgpodatkowych.Politykatabyłaprzykła-
demingerencjiwładzypublicznejwfunkcjonowanieówczesnejgospodarki
rynkowejnatyleżywotnym,żewrozwiniętejformiedotrwaładodzisiaj2.
1Laissez-fairyzmnazwaprogramugospodarczego,opierającegosięnazasadachpełnej
gospodarczejwolnościjednostki,prywatnejwłasnościinieingerowaniapaństwawżyciegospo-
darcze.Krytykęlaissez-fairyzmuprzeprowadziłJ.M.Keynesw1926r.wksiążcepodtytułem
Zmierzchlaissez-fairyzmu,wykazując,żetaformułaprogramugospodarczegoniemażadnego
oparciawrzeczywistości.Pisał:ndążeniedoosobistejkorzyściiwolnyrynekzawodząnieza-
pewniająpełnegozatrudnienia”.WinterpretacjiKeynesaoznaczałotokoniecznośćtakiejinter-
wencjipaństwawżyciegospodarcze,którapozwoliosiągnąćtrwałośćpełnegozatrudnienia
wczasie.WksiążceswejKeynesdowodzi,żekapitalizm,mądrzekierowany
,możestaćsiębar-
dziejskutecznywosiąganiucelówekonomicznychniżjakikolwiekinnyznanysystemalterna-
tywny
.Por.W
.Eucken,Rozważaniaoleseferyzmie,[w:]W
.Eucken,Podstawypolitykigospodarczej,
PoznańskaBibliotekaNiemiecka,Poznań2005,s.69-98.
2Politykagospodarcza,red.B.Winiarski,WydawnictwoNaukowePWN,wydanieIII,zmie-
nione,Warszawa2006,s.23-25.