Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ3.POLITYKAMIESZKANIOWAWPRAKTYCE
35
ipriorytetywkształtowaniubudownictwamieszkaniowego.Niedobórmiesz-
kańwymusiłpodjęciedziałańnarzeczszybkiejodbudowyilepszegowyko-
rzystaniaistniejącegozasobu.Największezmianydotyczyłystolicy.Namocy
tzw.DekretuBieruta-Dekretuowłasnościiużytkowaniugruntównaobszarze
m.st.Warszawy(zob.KRN1945)-nawłasnośćgminym.st.Warszawyprze-
chodziływszelkiegruntywprzedwojennychgranicachmiasta.Dekretmiał
ułatwićodbudowęstolicy.Wedługjegozałożeńocalałebudynkimiałypozostać
własnościądotychczasowychwłaścicieli,wpraktycejednakzabieranowłaści-
cielomrównieżkamienicelubpoddawanojeobowiązkowikwaterunku(doty-
czyłotozwłaszczadzielniccentralnych,gdzieznajdowałysięgruntyodużej
wartości).Drugąważnądecyzjąbyłozamrożenieczynszu,któremiałozapo-
biecspekulacjomnarynkumieszkaniowym.Ichsztywnąwysokośćustalano
napoziomieponiżejrealnychkosztówutrzymaniaprzedwojennejzabudowy,
cosprawiło,żebudynkiocalałelubodbudowywanepodlegałydegradacji.Po
upadkuPRLdekretBierutapozostałwmocy,aposzczególnenieruchomościsą
wciążzwracane.Brakjasnookreślonychprawwłasnościdodniadzisiejszego
częstoutrudniaprowadzeniepracnaprawczychzniszczonejzabudowy.Proble-
matycznestajesięprzejmowanieprzezspadkobiercówbudynków,dotejpory
będącychwzasobachmieszkańkomunalnych.Dodatkowoprzezreprywatyza-
cjęzmniejszasięzasóbmieszkań,którymidysponujegmina1.
Wokresiepowojennymzsukcesemudałosięodbudowaćzniszczonątkankę
miejską,zwłaszczanaobszarachcentralnych,gdzieistniałainfrastrukturatech-
niczna(Stępniak2008).W1951rokuogłoszononormatywurbanistyczny,
któryokreślałm.in.zalecenietworzeniazwartejzabudowy,podziałunabloki
budowlane,sztywnejkoncepcjiukładuwysokościowegomiastaorazspiętrze-
niazabudowyodperyferiidocentrum(Zaniewskaetal.2008).Przyczynił
sięondoukształtowaniastrukturyprzestrzennejcentralnejczęścimiasta.
Założeniatestałysięrównieżnarzędziem,któreokreślałoegalitarnewzorce
standardumieszkaniowego.ZgodniezzałożeniamiPlanuGeneralnegoWar-
szawyz1965rokubudownictwolokowanebyłowpasmachwybiegających
ześródmieścia,podpostaciąwyodrębniającychsięosiedli,nawiązującychdo
Djednostkisąsiedzkiej”(Syrkus1976).
Od1947rokuoddawanodoużytkunowebudynkiicałeosiedlamieszka-
niowewróżnychczęściachWarszawy,m.in.WarszawskiejSpółdzielniMiesz-
kaniowej(WSM)nowedomynaŻoliborzu(1947-1949)orazosiedlanaKole
iMokotowie(1948-1950),osiedlamieszkaniowe:Młynów,Mirów,Muranów
PołudniowyiMarszałkowskaDzielnicaMieszkaniowa(MDM;1952),atakże
PragaI(1952)ipóźniejPragaII(1959;zdjęcie1).
Oddrugiejpołowylat50.zmianywpolitycemieszkaniowejbyłyzwiązane
zrozpoczęciemrealizacjiplanuuprzemysłowieniakrajuiwejściemnadrogę
socjalistycznejgospodarkimieszkaniowej.Politykęmieszkaniowącechowało
1Problemzwrotunieruchomościopisałam.in.M.Górczyńska(2016a).
