Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
1.Zarysewolucjipieniądza
czyzapasachtowarów.Oczywiście,nadmiarwytworzonychdóbrzpewnościąistniał,
jednakwłaścicielniemógłichwymienićnainnepotrzebnemuprodukty,tzn.niemógł
ichsprzedać,awytwórpracyludzkiej,któryniejestprzeznaczonynasprzedaż,niejest
towarem.
Równośćwartościsprzedażyiwartościzakupumaniezwykleważneznaczeniedla
rozważańopieniądzu.
Proceswymianytowarówpodlegałstopniowemuusprawnianiu.Zaczętowymieniać
towarynienate,którebyłyakuratpotrzebne,lecznaróżnedobrakonsumpcyjnebędące
powszechniewużyciu,np.suszoneryby,sól,herbatę,bursztyn,muszelki,anawet
niewolników.Owetowaryzaczęłysłużyćjakośrodekwymiany.
Towarykonsumpcyjnebyłypierwsząformąpieniądza.Zaczęłypełnićfunkcje
pieniężne,ponieważmiałycechępowszechnejakceptacji.
Ażebyjakiśtowarbyłpieniądzem,musiałkonieczniezawieraćwkładpracy
ludzkiej,musiałmiećwartośćrealną.Zczasemważnościnabierałyrównieżinnecechy,
cosprawiało,żezestawtowarówmogącychbyćpieniądzemzawężałsię.Istotnebyły
dwiecechy:podzielnośćitrwałośćdobra.Jeżelinp.rolępieniądzaodgrywałybarany,
tooczywiścietrudnobyłozaniekupowaćtowaryoniewielkiejwartości.Pieniądzten
byłtrudnopodzielny.Niemiałteżstabilnejwartości.Baranbaranowiniejestrówny.
Jeżelistronytransakcjiuzgodniły,żezabaranawymieniąniewolnika,toniebyło
pewności,jakabędzierzeczywistawartośćtychtowarów.Decydującegoznaczenia
nabierałacechatrwałościdobra.Trwałośćpieniądzagwarantujetrwałośćwartości
towaru,cojestniezwykleważnedlastrontransakcji.
Usprawnieniemdlahandlującychstałsięwięcfakt,żepieniądzemprzestałybyć
towarypowszechnegoużytku–zastąpionojemetalami.Najpierwbyłytometale
nieszlachetneistopy,jakżelazo,brąz,miedź,następniemetaleszlachetne–srebro
izłoto.Metaledobrzeprzechowywaływartość,byłypodzielneiłatwedoprzenoszenia.
Metale,zwłaszczaszlachetne,byłydobremrzadkim,cooznaczało,żeichwartośćnie
spadałagwałtownie.Gwarantowałystabilnośćwartości,cobyłoniezwykleważne
zpunktuwidzeniapełnionejprzezniefunkcjiśrodkaprzechowywaniawartości,czyli
środkaakumulacji.
Wartośćużytkowapieniądzametalowegojestinnaniżwartośćużytkowasamego
metalu.Wartośćużytkowapieniądzasprowadzałasięgłówniedopośredniczenia
wwymianiedóbr.Jesttorównocześniewartośćwymiennapieniądza.Wtymjedynym
przypadkuwartośćwymiennapokrywasięzwartościąużytkową.Przywszystkich
innychtowarachcechytewprawdziewspółwystępują,aleniesąidentyczne.Każdy
towarmawartośćużytkową,tzn.zdolnośćdozaspokajaniaokreślonychpotrzeb.Ma
równieżwartośćwymienną,tzn.zawierapewnąwartośćporównywalnejpracyludzkiej.
Aletylkozapośrednictwempieniądzamożemyporównywaćnakładpracyzawarty
wposzczególnychtowarach.Użytecznośćpieniądzaujawniasięwmomenciejego
wydatkowania,inaczejniżwprzypadkutowarów,którychużytecznośćujawniasię
wmomenciekonsumpcji.
Pierwotnypieniądz–metaleszlachetne–występowałwinnejformieniżobecnie.
WstarożytnymRzymieregulowaniezobowiązańztytułusprzedażytowarupoczątkowo
następowałoprzezodważenieodpowiedniejilościzłotauformowanegowsztabki.
