Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pieniądzlepszy.Pieniądzempozostającymwobiegubyłkruszec,któregowartość
rynkowabyłaniższaodurzędowej.Gdybyłaonawyższaodwartościurzędowej,
toznikałonzobiegu.Naprzykład,gdywartośćzłotanarynkubyławyższaod
wartościurzędowej,tojednostkiregulującswojezobowiązaniawolałypłacić
wpieniądzusrebrnym,podwartościowym,azatrzymaćzłoto,pieniądzlepszy.Złoto
miałowiększąwartośćniżustaliłatowładzamonetarna.Byłowięctezauryzowane,
czyliznikałozobiegu.Krążyłosrebro,będącepieniądzemgorszym.
Podobniebyłozrozliczeniamizzagranicą.Kontrahentówzagranicznych
interesowałanieurzędowacenametalu,leczjegowartośćrynkowa.Gdywartość
rynkowaktóregośkruszcurosła,kontrahencizagraniczniżyczylisobiezapłaty
wtymwłaśniekruszcu.Wrezultaciepieniądzlepszyodpływałzkrajuzagranicę.
WrzeczywistościgospodarczejEuropylepszympieniądzembyłosrebro.Stopniowo
znikałoonozobieguwposzczególnychkrajach.
Gdyzłotostałosięmetalem,wktórympowszechniedokonywanorozliczeń,
możnabyłojużmówićopieniądzumonometalicznym,osystemiejednegoparytetu.
WAngliisystemwalutyzłotejoficjalniewprowadzonow1816r.,pozakończeniu
wojennapoleońskich.Systemowitemutorowałodrogęuchwaloneprzezparlament
słynne„prawolordazLiverpoolu”.WeFrancjiw1863r.wprowadzonosystem
bimetalizmu.Podlegałonewolucjiwkierunkusystemuzłotego.Monometaliczny
system(złoty)oficjalniewprowadzonoweFrancjidopierow1928r.Stany
Zjednoczonewprowadziłysystempieniądzazłotegow1853r.,Niemcyw1873r.,
Austriaw1892r.,aRosjaw1897r.
1.2.Pieniądzpapierowy
Posługiwaniesięzłotymimonetaminiebyłoaniwygodne,anitanie.Kosztowne
byłozwłaszczaichprzechowywanieitransport.Zasobypieniężnemającecharakter
oszczędnościzaczętodeponowaćuzłotników;byłotobardziejbezpieczneniż
przechowywanieszlachetnegokruszcuwdomu.Wzamianwkładcyotrzymywali
odzłotnikówkwitydepozytowe,potwierdzającefaktulokowaniaunich
określonejilościmonetzłotychczysrebrnych.Kwitytebyłyzobowiązaniem
złotnikówdonatychmiastowegozwrotumonet(zaodpowiedniąopłatą)właś-
cicielowi,gdytegosobieżyczył.
TegorodzajupraktykizaczętostosowaćwLondyniewXVIIw.Nawiasem
mówiąc,działalnośćfinansowąjakozawódwyspecjalizowanymożnabyłozaobser-
wowaćwAngliijużwXVIw.Wtedytopojawiłsięwużyciuweksel
handlowy.Niedziałosiętobezprzyczyny.AnglięwXVIw.charakteryzował
bowiembardzodynamicznyrozwójprodukcjiihandlu,wtymhandluzagraniczne-
go.Dlaścisłościdodajmy,żeinstytucjawekslahandlowegoniebyławynalaz-
kiemAnglików.PojawiłsięonwużyciujużwXIIw.wmiastach-państwach
włoskich.Ponieważjednakkrajeśródziemnomorskiegospodarczopodupadły,obrót
towarowystałsięmniejszy,awśladzatymmniejbyłoteżfinansowychtransakcji
wekslowych.
15
