Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Żebyzapewnićpełnąwymienialnośćkwitównapieniądzkruszcowy,zapasy
kruszcuniemusiałybyćwnewartościwyemitowanychkwitów,gdyżtylkoczęść
klientówwtymsamymczasiezamieniałajenapieniądzpełnowartościowy.
Złotnicypostanowiliwięcemitowaćkwitybezpokrycia,przekraczającewartość
zdeponowanychunichmonet.Bylipewni,żewokresachstabilnościgospodarczej
małoprawdopodobnajestsytuacja,wktórejwszyscykliencizgłosilibysiępo
kruszcerównocześnie.Chociażkwitymiałytylkoczęściowepokryciewzłocie,to
jednakbyływpełninańwymienialne.
Dodatkowaemisjakwitówbyładlazłotnikówoperacjąniezwykledochodową.
Płacąckwitemniemającympokryciakruszcowego,wistociedysponowali
dodatkowymfunduszemnabywczympowstałymzniczego.Wartośćpapieru
zużytegonawydaniekwitubyłaniewspółmiernieniskawporównaniuzwartością
nominalnąkwitudepozytowego.Byłtotzw.dochódzemisjipieniądza.
Gdyopróczdodatkowejemisjikwitówdepozytowychzłotnicyzaczęlioferować
oprocentowaniezaulokowaneunichmonetyzkruszcu,stalisiębankierami.Kwity,
któreemitowali,precyzyjniejnależałobyokreślićjakowekslebankowe,czyli
zobowiązaniabankieradozapłatywkażdejchwilisumywymienionejnakwicie.
Możnabyteżjenazwaćnotamibankowymi,stądzresztąwzięłasięnazwa„banknot”.
Słowobankwywodzisięodwłoskiegosłowabanka,czyliławka.Wśredniowieczu
bowiem,wmiastachwłoskich,wokreślonychmiejscachpewniosobnicydokonywali
naławkachwymianyżnorodnychmonet,wtymtakżemonetzagranicznych.Ich
liczbabyładośćduża,takżeprzywymianiekursmiałistotneznaczenie.Natychże
ławkachwymienianownieżinformacjeorelacjachwymiennychmiędzymonetami.
Możliwośćemisjiweksli(not)bankowychponadposiadanyzapaskruszców
szlachetnychistniałatylkowtedy,gdyprodukcjaihandelrozwijałysiępomyślnie.
Potrzebnebyłycorazwiększeilościpieniądzadoobsługiwymianytowarowej
iregulowaniawzajemnychdługów.Powszechnieznanybyłfakt,żeilość
wyemitowanychbanknotówjestwyższaodwartościkruszcumonetarnego,amimo
toniebyłowzmożonegoodpływuzłotazbanków.Poprostuistniałozapotrzebowanie
nadodatkowypieniądz.Gorzejprzedstawiałasiętakwestiawokresachzastoju.
Obserwowanowówczaswzmożonązamianęsubstytutupieniądzanapieniądz
rzeczywisty.Wpoczątkowejfaziezastojubankierzy-złotnicybyliwstaniewywiązać
sięzeswoichzobowiązań.Gdyjednakzapasymonetkruszcowychwyczerpałysię,
trzebabyłoogłosićniewymienialnośćbanknotówiupadłośćfirmy.
Pieniądzzłotypodlegałewolucji.Dotychczasomawialiśmysystempełnej
wymienialnościpieniądzapapierowegonazłoto.Każdy,ktoposiadałchociażby
jedenbanknotimiałochotęzamienićgonamonetęzłotąotymsamymnominale,
mógłtouczynićbeztrudności.
Wymienialnośćbanknotównazłotopodlegałajednakstopniowemuuszczup-
laniu.Wprowadzanocorazwięcejutrudnieńwtymzakresiewceluograniczenia
ilościzłotaprzeznaczanegonacelemonetarne.Byłtoprocesekonomizacji
złota.
Wprzeszłościwystępowałytrzysystemywymienialnościpieniądzapapiero-
wegonazłoto:
17