Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przymusprzyjmowanianależnościwnotachbankowychniewymienialnychna
złoto.Pojawiłasięwięcnowaformapieniądza,mianowiciepieniądznie-
wymienialny,okursieprzymusowym.Taksięstałozbiletamiemitowanymi
przezBankLawaw1719r.weFrancji.PonieważwymienialnebiletyLawabyły
kreowanewnadmiernejilościizaufaniedonichgwałtowniespadło,państwonadało
imkursprzymusowy.
Zawieszeniewymienialnościpieniądzapapierowegonakruszecinadaniemu
kursuprzymusowegonastępowałonajczęściejwokresachnapięćpolitycznych,
główniewojen.WAngliizawieszonowymienialnośćfuntasterlinganazłoto
w1797r.,zmuszającspołeczeństwodoposługiwaniasiępapierowymifuntami
wedługniezmienionegokursu.Wymienialnośćfuntanazłotoprzywróconodopiero
w1819r.,paręlatpozakończeniuwojennapoleońskich.
Powyższyrodzajpapierowegopieniądzabankierów-złotnikównależyodróżnić
odpapierowychbiletówemitowanychprzezskarbpaństwa—jesttobowiem
skarbowypieniądzpapierowy.Wcelufinansowaniaswoichpotrzeb
(najczęściejwojen)państwotworzyłotzw.kasydyskontowe,emitująceasygnaty.
Wprzeciwieństwiedobiletówemitowanychprzezbanki,niemiałyonenawet
historycznegozwiązkuzezłotem.Asygnatamirządpoprostupłaciłzakupowane
dobramaterialne.Sprzedającychzmuszanodoprzyjmowaniazapłatywpieniądzu
państwowymokursieprzymusowym.Cizkoleipłacilizakupowanetowary
asygnatami,toteżpieniądzskarbowykrążyłpokrajuszerokimstrumieniem.
Nieszczęścianiebyło,jeżeliasygnatyemitowanowmałychilościach.Nierzadko
jednakchciwośćwładcówsprawiała,żeemisjaasygnatprzybierałaolbrzymie
rozmiary.Posiadaczetegorodzajupieniądzastaralisięprędkogopozbyć,nabywając
zańtowary.Rzeczywistarynkowasiłanabywczapieniądzaskarbowegospadała
poniżejoficjalnej;pieniądztendeprecjonowałsię.Wmiarępowiększaniaemisji,
corazmniejtowarówmożnabyłokupićzajednostkępieniądza,tzn.żeceny
towarówrosły.Tozkoleiskłaniałowładcówdojeszczewiększejemisjiasygnat,
gdyżtylkowtensposóbmożnabyłofinansowaćniezbędnezakupytowarów.
Asygnatybyłyzobowiązaniemrządu.Skorodeprecjonowałysię,toidług
państwawobecspołeczeństwazmniejszałsię.Emisjapieniądzaskarbowegobyła
sposobemprzechwytywaniaprzezrząddodatkowejczęścidochodunarodowego
kosztemspołeczeństwa,aściślejkosztemtychosób,któreposiadałyasygnaty.
Ponieważasygnatytraciłynawartości,wrazzupływemczasuichposiadaczemogli
kupićcorazmniejtowarów.Trzebajednakprzyznać,żetakisposóbfinansowania
potrzebpaństwabyłczasamijedynąmożliwościąosiągnięciaistotnychcelów.
Pozytywnymprzykładememisjipaństwowegopieniądzapapierowegomogąbyć
asygnatyemitowaneweFrancjipodczasrewolucjiczypodczaswojnyfrancusko-
-pruskiej.Innymgodnympochwałyprzykładembyłaemisjazielonychbiletów,tzw.
zielonogrzbietków,przezrządamerykańskipodczaswojnysecesyjnej.WRosji
wXIXw.podczaswojnykrymskiejrównieżemitowanobiletyskarbowe.W1914r.,
powybuchupierwszejwojnyświatowej,WielkaBrytaniazawiesiławymienialność
funtasterlinganazłotoiwprowadziładoobieguniewymienialnebiletykruszcowe
(currencynotes).Służyłyonedofinansowaniadziałańwojennych.Pozakończeniu
20
