Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
—systempełnejwymienialnościnazłotemonety(goldspeciestandard),
—systemsztabowo-złoty(goldbullionstandard),
—systemdewizowo-złoty(goldexchangestandard).
Wsystemiepełnejwymienialnościpieniądzapapiero-
wegonazłotemonety,jakjużwcześniejwspomniano,każdykwit
depozytowybyłwymienialnynazłotemonety,oczywiścieotejsamejwartości
nominalnej,bezjakichkolwiekograniczeń.Wzasadziezłotemonetyniesłużyły
jakośrodekwymiany,zastępowałyjeweksle(noty)bankowe.
Wsystemiesztabowo-złotymbanknotyniebyływymienialnena
monetyzłote,lecznasztabyzłota.WXIXw.weFrancjibanknotyowartości
200tys.frankówwymienianonasztabęzłotaowadze12kg.Jestzrozumiałe,że
tylkonielicznidysponowalitakdużymisumami.Większośćludzipozbawionabyła
tejmożliwości,iotowłaśniechodziło.Byłtowięcsystemograniczonej
wymienialnościpieniądzapapierowego(fiducjarnego)nazłoto.Systemten
dominowałwXIXw.WeFrancjifunkcjonowałażdo1928r.
Wprowadzeniesystemudewizowo-złotegobyłospowodowane
skromnymizasobamizłotaprzeznaczonyminacelemonetarne,toteżstopniowo
corazwięcejkrajówzawieszałowymienialnośćswojegopieniądzanazłoto.
Banknotykrążącewewnątrzkrajubyłyczęstopieniądzemsymbolicznym,którego
funkcjonowaniebyłoopartewyłącznienazaufaniuspołeczeństwa.
Popierwszejwojnieświatowejtylkodwakrajenaświecie,StanyZjednoczone
iWielkaBrytania,utrzymywaływymienialnośćswoichwalut.Innekrajemusiały
jązawiesićzewzględunawyczerpaniesięrezerwzłotanaskutekdziałań
wojennych.Jednakjużw1931r.WielkaBrytaniabyłazmuszonazrezygnować
zwymienialnościfuntanazłoto.Wielekrajóweuropejskichnależącychdotzw.
blokuzłotegoprzywróciłowymienialnośćw1936r.(doblokutegonależałatakże
Polska),aletrwałotobardzokrótko;kreswymienialnościpołożyływydarzenia
drugiejwojnyświatowej.
Wymienialnośćpieniądzanazłotobyłajednakortodoksjąekonomiczną,
gwarancjąstabilnościsystemupieniężnegoigospodarki.Wobectegouznano,że
wprawdziewalutyniebędąwymienialnenazłotozarównowgospodarce
wewnętrznejjakinazewnątrz,alenadalbędąwymienialnenatewaluty,których
wymienialnośćnazłotozostałautrzymana.Chodziłotuodolaraamerykańskiego,
ado1931r.takżeofuntasterlinga.Pośredniowięcwalutywszystkichkrajówbyły
wymienialnenazłoto,byłatojednakwymienialnośćdrugiegostopnia,praktycznie
nieistniejąca.
Zabezpieczeniememisjipieniądzakrajowegostałysięwalutyobcewymienialne
nazłoto,niezaśsamkruszec.Ukształtowałsięsystemdewizowo-złoty.Formalnie
systemdewizowo-złotywprowadzonow1922r.,wwynikudecyzjipodjętychprzez
bankicentralnenakonferencjiwGenui.Funtsterlingdefinitywnieprzestałbyć
wymienialnynazłotood1931r.Jedyniedolaramerykańskibroniłsiędługoprzed
zawieszeniemwymienialności,aleostateczniew1971r.itawalutamusiałaulec
wnastępstwiedrastycznegospadkurezerwzłotawStanachZjednoczonych.
Trzebapodkreślić,żesystemdewizowo-złotybyłniezwyklekorzystnydla
18
