Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
krajówmającychwalutęwymienialnąnazłoto,tzn.walutę,wktórejinnekraje
utrzymywałyswojerezerwy.Kraje,którechciałymiećrezerwy,musiałyosiągnąć
nadwyżkibilansupłatniczegozeStanamiZjednoczonymi.Wistociewięc
kredytowałyStanyZjednoczone.Wsystemiewalutydewizowo-złotejwystępował
równieżdochódzemisjipieniądza.Realizowałsięonjednakniewgospodarce
wewnętrznej,leczwstosunkachzewnętrznychzinnymikrajami.Obecniejużżaden
narodowypieniądzpapierowyniemajakiegokolwiekzwiązkuzezłotem.Wartość
pieniądzazostałaoderwanaodwartościzłota.Jakwykażądalszerozważania,nie
musitomiećujemnychkonsekwencjigospodarczych.
Wróćmyjednakdopoczątkówbankowości.Złotnicy-bankierzymielipowią-
zaniafinansowezwładcamiudzielaliimpożyczek.Władcymieliniedobór
pieniędzynietylkozracjiprowadzeniarozrzutnegotrybużycia;pieniądzebyłyteż
potrzebnenafinansowaniewojen.Wzamianzapożyczkiwładcyobdarzali
bankierów-złotnikówwielomaprzywilejami.Zabezpieczeniempożyczonychsum
byłyprzyszłewpływypodatkowe,celne,ewentualnieinnewpływywładców.Ze
spłatąpożyczekbywałojednakżnie.Naprzykładw1672r.spłatęwszelkich
pożyczekudzielonychrządowiangielskiemuprzezzłotnikówlondyńskichzawie-
szono.W1694r.założonosłynnyBankAnglii,którypoczątkowobyłbankiem
prywatnym.Wzamianzaudzielenierządowiangielskiemupożyczkiwwysokości
1200tys.funtównaprowadzeniewojnyzFrancjąbanktenotrzymałprawo
emitowaniabiletówbankowych.Biletybankoweniebyływówczasjednakjeszcze
rzeczywistympieniądzem,leczzobowiązaniembankudowydaniapieniądza
realnego,jakimbyłozłoto.Banknotyjedyniereprezentowałyprawdziwypieniądz.
Bankructwabankierów-złotnikówzdarzałysiędośćczęsto.Naprzykład
wAngliiwlatach1750–1830zbankrutowały343banki.Tozkoleisprawiło,że
obokbankówdącychwłasnościąosobistą,zaczęłypojawiaćsiębankiakcyjne.
WAngliizakładaniebankówczerpiącychkapitałyzemisjiakcjiumożliwiała
ustawaz1826r.,którawywarłabardzokorzystnywpływnarozwójbankowości.
Akcyjnaformawłasnościumożliwiałazmniejszenieryzykaponoszonegoprzez
właścicieliakcji,współposiadaczykapitału,wprzypadkubankructwabanku.
Wczasach,gdybankmógłbyćjedyniewłasnościąosobistą,jegowłaścicieltracił
wprzypadkubankructwacałymajątek.Tooczywiścieniesprzyjałolokowaniu
kapitałówwdziałalność.
Wokresachspadkuzaufaniadobiletówbankowychnastępowałodpływzłota
zbanków.Gdyzjawiskotoprzedłużałosię,bankierzyzawieszaliwymienialność
banknotównazłoto.Niebyłato,oczywiście,sytuacjakorzystnadlarozwoju
pośrednictwafinansowego,handluiprodukcji.Zdawałysobieztegosprawęwładze
państwoweizczasemdoszłodoporozumieniamiędzyrządamiabankami.
Państwoprzyznałobiletombankowymoficjalnąklauzulęzwalnianiaze
zobowiązań,regulowaniatymibiletamidługów.Biletystałysiępieniądzem,anie
tylkozobowiązaniembankudowydaniapieniądzapełnowartościowego.Byłtojuż
nowyrodzajpieniądza,mianowiciepieniądzokursieoficjalnym.Gdy
zawieszanoczasamiwymienialnośćbiletówdepozytowychnazłoto,wówczas
państwonarzucałospołeczeństwuposługiwaniesiępieniądzempapierowym.Istniał
19