Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.UWARUNKOWANIAIPRZYCZYNYKRYZYSUWLATACH2007–2008
instrumentówpaństwa,tymbardziejżepokryzysiewidocznyjestwyraźnywzrost
zakresujegooddziaływananaróżnychpolach.
Sięgającdoczasówhistorycznych,neoliberalizmjakonurtwhistoriimyśliekono-
micznejorazdoktrynapolityczno-społecznapoddającakrytycedominująceodczasu
wielkiegokryzysuzlat30.XXwiekuteoriekeynesowskie,ukształtowałsięwdrugiej
połowieXXwieku,dominującodpoczątkulat80.wświatowejgospodarce.Zakładał
onpowrótdozasadwolnegorynkuorazograniczeniedominimumingerencjipaństwa
wzachodząceprocesygospodarcze.Samahistorianeoliberalizmusięgajednaklat
wcześniejszych.Korzenineoliberalizmunależyupatrywaćwstowarzyszeniupowołanym
wSzwajcariiprzezF.A.vonHayekaw1947r.podnazwąMontPelerinSociety[Hampe,
2010].Stowarzyszenietobyłowspieranefinansowoprzeznajbogatszychobywateli
iichfundacje.Jegotrzonstanowiłagrupaponaddwudziestuliberałówpochodzących
zNiemiec,Austrii,FrancjiorazStanówZjednoczonych(należelidoniegom.in.L.von
Mises,M.FriedmanorazK.R.Popper).ZichpomocąF.A.vonHayekzacząłtworzyć
rodzajneoliberalnejmiędzynarodowejtransatlantyckiejsiecinaukowców,biznesme-
nów,dziennikarzyiaktywistów[Jones,2012].Bogacizwolennicyruchusfinansowali
powstaniesiecithinktanków,któreudoskonalałyipromowałynowąideologię.Były
wśródnich:AmericanEnterpriseInstitute,HeritageFoundation,CatoInstitute,Insti-
tuteofEconomicAffairs,CentreforPolicyStudiesiAdamSmithInstitute.Instytucje
tewsposóbaktywnybudowałypozycjęnurtuneoliberalnegowśrodowiskachakade-
mickich,zwłaszczanauniwersytetachwChicagoiWirginii[Monbiot,2016].Wpierw-
szympowojennymspotkaniutegotowarzystwaudziałwzięłytakieznakomitości,jak:
W
.Eucken,W
.Röpke,A.Rüstow,F.KnightiM.Friedmanorazsamzałożyciel
F.A.vonHayek.EuckenwkrótcestanąłnaczelerozwijającegosięwNiemczechjuż
odlat40.XXwiekuordoliberalizmu.ZkoleiKnight,FriedmaniF.A.vonHayekto
czołowiprzedstawicielechicagowskiejszkołyekonomii.Towłaśnietaszkołapola-
tachwalkizsocjalizmem,etatyzmemikeynesizmem,począwszyodlat70.XXwieku
wyznaczaładominującysposóbmyśleniaekonomistówipolitykówgospodarczych,
podporządkowującgodoktrynieneoliberalnej.Powszechnieprzyjmujesię,żeneolibe-
ralizmugruntowałsięwlatach70.XXwiekuibyłostatecznieefektemkrytykipolityki
keynesowskiej,wynikającejzrosnącejinflacjiorazpostulatówmonetarnychzałożyciela
chicagowskiejszkołyekonomiiM.Friedmana[Dumenil,Levy,2009].Znawcytematu
jakogenezęneoliberalizmuwskazujądrastycznyspadekdochodównajzamożniejszej
częściAmerykanów.Jesttootyleistotnyfaktzpunktuwidzeniadalszychrozważań,
żewłaśniedoprowadzeniedopolaryzacjispołeczeństwajestjednązprzyczynkryzysu
orazpodłożemdlarodzącychsięnowychnurtówekonomicznych.Impulsudozyskania
napopularnościteoriineoliberalnychmożnadopatrywaćsięwzmianachzachodzą-
cychwstrukturzepodziałudochodówwStanachZjednoczonych.Wokresiepoprze-
dzającymlata70.XXwiekuudziałjednegoprocentanajbogatszychgospodarstwdo-
mowychwStanachZjednoczonychwynosiłokoło35%całegobogactwanarodowego,
25