Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Geneza,organizacjaidziałalnośćLudowegoWojskaPolskiegowlatach1939–1948
21
jenieckichwKozielskuiStarobielsku,z13przetrzymywanychtamgenerałów,
12zostałozamordowanych.Jedynymocalałymbyłgen.bryg.JerzyWołkowicki,
któryzostałosadzonywoboziewGriazowcu2.
Wdrugiejpołowie1940r.stosunkiradziecko-niemieckiestawałysięcoraz
bardziejnapięte.Przyczynątegostanurzeczybyłyprzedewszystkimzaostrzające
sięrywalizacjeowpływywFinlandiiinaBałkanach,azwłaszczaRumunii,której
podkoniecczerwca1940r.ZSRRodebrałBesarabię.Wskutekrosnącegonapię-
ciamiędzyobomapaństwamitotalitarnymi,władzeradzieckiechciałydopro-
wadzićdozwerbowaniaktóregośzocalałychpolskichdowódcówwojskowych
iprzekonaćgodowspółpracyzZSRRisformowanianaichtereniepolskichsił
zbrojnych,oczywiściepodległychMoskwie.Stalinupatrywałdowódcywktórymś
zprzedwojennychgenerałów,którywyróżniałbysięnietylkodoświadczeniem
napoluwalki,leczrównieżposiadałzaufaniewśródswoichpodkomendnych.
Sprawaniebyłajednakłatwa,gdyżzdecydowanawiększośćpolskiejgeneralicji
dowiosny1940r.zostałazlikwidowanalubzesłananaSybir3.
Ocaleligenerałowie,tacyjak:MieczysławBoruta-Spiechowicz,Marian
JanuszajtisczyWacławPrzeździecki,którzybyliprzetrzymywaniwmoskiew-
skimwięzieniuśledczymnaŁubiance,konsekwentnieodmawialiwspółpracy
zeZwiązkiemRadzieckim.Wwiększościpowoływalisięoninaprzysięgęwoj-
skową,którawiązałaichzrządempolskimwLondynie,azwłaszczazpremie-
remiNaczelnymWodzem–gen.WładysławemSikorskim.NKWD,którebyło
odpowiedzialnezaprowadzeniewerbunku,postanowiłodokonaćwerbunku
naniższymszczebluwojskowym,tj.pułkownikówipodpułkowników.Selekcje
przechodziłyosoby,któreczynnieuczestniczyływwalcezNiemcamipodczas
wojnyobronnej1939r.Moskwiewdużymstopniunieprzeszkadzałsamich
udziałwwojniepolsko-bolszewickiej1920r.,leczniemógłonbyćprzesad-
nieHgorliwy”.Ponadtowybranidowódcymusielipozytywnieodnosićsiędo
ZwiązkuRadzieckiegoiideikomunistycznych,byćsceptyczniwobecrządugen.
Sikorskiego,atakżewyrażaćzainteresowaniekontynuacjąwalkizIIIRzeszą.
Istotnaczęśćspośródstaranniewyselekcjonowanychwojskowychostatecznie
zdecydowałasięnawspółpracęzSowietamipodtakpostawionymiwarunkami4.
Drugagrupapolskichwojskowychwliczbie21,wśródktórychdominowali
głównieporucznicyikapitanowie,wpaździerniku1940r.zostałaprzeniesiona
2
Ibidem,s.23.
3
J.Tomaszewski,GenezaarmiiBerlinga,[w:]PolskaiPolacypozagranicamikrajuwpolskiejpoli-
tyceimyślipolitycznejXXwieku,M.Alberska,R.Juchnowski(podred.),Wrocław:Wydawnic-
twoUniwersytetuWrocławskiego,2006,s.227–228.
4
S.Jaczyński,Sowieckiepróbypozyskaniaoficerówpolskichwlatach1940-1941,HWojskowyPrze-
glądHistoryczny”1993,nr4,s.6–8.
